|
Nazariy qism baholash mezoni
Maksimal ball 25-24
|
23-21 ball
|
20-19 ball
|
18-16 ball
|
15-13 ball
|
A'lo
|
yaxshi
|
O’rta
|
qoniqarsiz
|
yomon
|
100%-86%
|
85%-73%
|
70-56%
|
53%-46%
|
43% va undan kam
|
4. Analitik qism
Ilova-2
Mashg‘ulot jarayonida qo‘llaniladigan yangi pedagogik texnologiya usullari:
Muammoli vaziyatlarni hal etish bo‘yicha amaliy mashg‘ulotda o‘qitish texnologiyasi
4.1. Ta'lim texnologiyasining modeli
№ 4 mavzu, 175 daqiqa soat
|
Ta'lim oluvchilar soni: 10 kishidan oshmasligi lozim
|
Mavzu
|
Endokrin (qandli diabet, semirish, qalqonsimon bez kasalliklarida) va ruhiy kasalliklar (nevrasteniya, isteriya, psixasteniya), yuqumli (saramas, brutsilyoz va ko‘k yo‘tal) va teri-tanosil kasalliklarining reabilitatsiyasida fizioterapiya va DJTni qo‘llash.
|
Amaliy mashg‘ulot
rejasi
| -
Keys mazmuniga kirish.
-
Talabalar bilimlarini faollashtirish maqsadida “Blits - so‘rov” o‘tkazish.(ilova-1).
-
Muammoni va uni yechish vazifalarini aniq ifoda etish. (ilova-2).
-
“Keys – stadi”ni guruhlarda yechish.
-
Natijalar taqdimoti va muhokamasini o‘tkazish.
-
Muhokama etilayotgan muammoni tahlil etish.
-
Yakuniy xulosa chiqarish. Erishilgan o‘quv natijalariga ko‘ra talabalar faoliyatini baholash
|
Mashg‘ulotning maqsadi: talabalarga reabilitalogik chora-tadbirlarni to‘g‘rituzishlikhaqida ma'lumot berish.
|
pedagogik vazifalar:
|
O‘quv faoliyati natijalari:.
| -
keys mazmunini mustaqil o‘rganish uchun asos yaratadi;
-
talabalarga ta'sir etish usullarini patologik jarayonidan kelib chiqishini
-
muammoni ajratib olishga o‘rgatadi, taqqoslashga, tahlil qilishga umumlashtirishga ko‘mak beradi;
-
muammoni hal etish bo‘yicha aniq harakatlar ketma – ketligini tushuntirib beradi;
-
muammoli vazifalarni yechishga shart-sharoit yaratadi;
-
mantiqiy xulosa chiqarishga ko‘mak beradi
| -
keys mazmuni bilan oldindan tanishib chiqib, yozma tayyorgarlik ko‘radi;
-
fizioterepiya bo‘yicha aniq vaziyatlarning ketma – ketligini aniqlaydi;
-
muammoli vazifalarni yechishda nazariy bilimlarini qo‘llaydi;
-
muammoni aniqlab, uni hal qilishda yechim topadi;
-
yakuniy mantiqiy xulosalar chiqaradi.
|
O‘qitish usullari va texnika
|
“Keys – stadi”, “Blits-so‘rov”, “Muammoli vaziyat” uslubi, “Bahs-munozara”
|
O‘qitish vositalari:
|
Markerlar, qog‘ozlar, doska, bo‘r
|
O‘qitish shakllari
|
Individual va guruhlarda ishlash
|
O‘qitish shart-sharoiti
|
Texnik vositalar bilan ta'minlangan auditoriya
|
Monitoring va baholash
|
Og‘zaki nazorat, savol-javob, o‘z-o‘zini nazorat qilish, reyting tizimi asosida baholash
|
Ilova-1
Blits-so‘rov savol va javoblari
№
|
Savol
|
Javob
|
1.
|
Semizlikni kelibchiqish sabablari va turlarini ayting.
|
Bu kasallik ,organizmda ortiqcha yog‘ni to‘qimada yig‘ilishi bilan harakterlanadi. Semirishning 3turiajratiladi:1.Alimentar –konstitutsional. 2.Endokrin. 3.Markaziy.
Alimentar –konstitutsional turida organizmning fizik-jismoniy harakatining kamligi xisobiga uglevod to‘planadi.
Semirishning endokrin turi,endokrin sistemasi bezlari funksiyasining buzilishi bilan bog‘liq.
Semirishning markaziy turi kelib chiqishida yog‘ almashinuvining markaziy boshqarilishini buzilishi yotadi,bu po‘stloq-diensefal soha funksiyasini travma va infeksiya bilan zararlanishidan keyin kelib chiqadi.
|
2.
|
Qandli-diabetga kelib chiqish tasnifi qanday
|
Qandli diabet organizmda insulining mutloq yoki nisbiy yetishmovchiligi bilan kelib chiqadigan kasallik bo‘lib, uglevodlar almashinuvi chuqur buzilishi giperglikemiya va glyukozuriya bilan harakterildanadi.
|
3.
|
Kandli diabetda DJTning ahamiyati xakida gapiring.
|
Kasallik yaxshi kompensatsiyalanganda bemorga zarur jismoniy aktivlikni ta'minlab berish kerak. Yosh va o‘rta yoshdagilarga shug‘ullantiruvchi rejim (davolovchi va gigiyenik jismoniy tarbiya, piyoda yurish, ekskursiya, yaxshi dozalanadigan mashg‘ulotlar – velosiped haydash, chang‘i, konki, sport o’yinlari – volleybol va b.) tavsiya etiladi. Diabetik bemorlarga sport musobaqalarida qatnashish mumkin emas. Yuklama avval yengil, sekin-asta oshirilib borish kerak.
|
4.
|
Ruhiy kasalliklarda massaj qo‘llanilganda kanday fiziologik ta'sirga ega?
|
Massaj ta'sirida bosh miya po‘stlog‘ida tormozlanish protsesslari kuchayadi, shuning natijasida muolajalar-dan keyin odamni mudroq bosadi. Massajning turli usullari uning dozirovkasiga qarab nerv sistemasi-ning qo‘zg‘aluvchanligiga har xil ta'sir ko‘rsatishi mumkin. Chunonchi, silash va ishqalash qo‘zg‘aluvchanlikni pasaytirsa, shapillatib urish va kaft qirrasi bilan urib chiqish qo‘zg‘aluvchanlikni kuchaytiradi. Massaj og‘riqni qoldirishi ham mumkin.
|
1 - topshiriq
Guruhlarda ishlash uchun ekspert varog‘lari
1-guruh.
-
Qandli diabet, semirish, qalqonsimon bez kasalliklarida reabilitatsiyasida qo‘llaniladigan davolash kompleksi.
-
Nevrasteniya, isteriya, psixasteniya reabilitatsiyasida qo‘llaniladigan davolash kompleksi
“Muammoli vaziyat” jadvalini to‘ldiring
Muammoli vaziyat turi
|
Muammoli vaziyatning kelib chiqish sabablari
|
Vaziyatdan chiqib
ketish harakatlari
|
|
|
|
2- guruh
-
Saramas, brutsilyoz va ko‘k yo‘tal reabilitatsiyasida qo‘llaniladigan davolash kompleksi
-
Teri-tanosil kasalliklarida reabilitatsiyasida qo‘llaniladigan davolash kompleksi.
“Muammoli vaziyat” jadvalini to‘ldiring
Muammoli vaziyat turi
|
Muammoli vaziyatning kelib chiqish sabablari
|
Vaziyatdan chiqib
ketish harakatlari
|
|
|
|
Keys bilan ishlash jarayonini baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari
Auditoriyada bajarilgan ish uchun
Guruhlar
ro‘yxati
|
Guruh faol
mak. 5 b
|
Ma'lumotlar ko‘rgazmali taqdim etildi mak. 5b
|
Javoblar to‘liq va aniq berildi
mak. 5 b
|
Jami
mak. 15 b
|
1
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari
50-48 ball – a'lo, 46- 38 ball – yaxshi, 34- 36 ball – qoniqarli 34-32 qoniqarsiz, 31 va undan kam-yomon
Ilova-3
4.2. Vaziyatli masalalar to‘plami:
Vaziyatli masala.№1
Bemor S. 33 yosh.Diagnoz:Semirish 2 daraja.Sog‘lomlashtirish guruhi mashqlariga qatnash uchun konsultatsiyaga keldi.
Savollar:
1.Mashg‘ulotlardagi asosiy DJT vositalarini shakllarini ko‘rsating.
2.Semirishda naf beruvchi jismoniy harakatlarni tavsiya qiling.
3.Bemorga fizio davolash komleksini tavsiya qiling. 4.Gidroterapiyaning qaysi turidan foydalanish mumkin?
Javoblar.
1.Jismoniy mashqlar anotamik belgisiga qarab nafas mashqlar (difragmal, qorin).EGG,DG, massaj, sayr va sport oid mashqlar, mexanoterapiya
2. Qorin oldi mushaklar tonusini oshirishga yonbosh,oyoq mushaklariga gidrokinezoterapiya yugurish suzish.
3. Amplipulsterapiya qorin old mushaklari elektrostimulayasiya,parofin-ozekirit,darsonval,DDT.
4.Dush Sharko, kislarodli vanna, gidro massaj radonli vanna kontrast vannalar.
Vaziyatli masala.№2
Bemor V. 25 yosh Shikoyati: Oyoq-panja mayda bo‘g‘imlarida og‘riq, harakat chegaralangan, terida qizil toshmalar, ko‘proq tirsak va bo‘yin orqa sohasida. Teri gistalogik tekshirganda akantoz va akantolizis kuzatiladi. Diagnoz: Psoriaz ekssudativ shakli o‘tkir bosqich.
Savollar:
-
Kasallikda qo‘lanadigon reabilitatsiya aspektlarini ayting.
-
Qanday elektroterapiya muolajalari qo‘llaniladi.
-
bemorga qaysi vaqt sanator-kurortda davolanish uchun ruxsat beriladi
Javoblar:
-
tibbiy jismoniy psixik.
-
fizik faktorlar bilan tabiiy omillar qo‘llash, ultrazvuk, balnoterapiya Elektrouyqu, endonazal usulda antigistamin prepratlar bilan elektroforez, buyrak usti beziga induktotermiya (7-15 min, 10-12 ta oligotermik dozada).
-
Bahor va yozda xuruj bo‘lmaganda noyabrdan aprelgacha, qishda xuruj qilmagan payt yoz faslida davolanishga ruxsat beriladi.
Vaziyatli masala.№3
Bemor A 32 yosh Diagnoz: Yuz nervi nevriti
Savollar:
1. Elektr bilan davolashning mumkin bo‘lgan usullari
2. Zararlangan sohani qancha vaqtdan so‘ng massaj qilish buyuriladi
3. Qanday kompleks davolash usullari qo‘llaniladi.
4. Kasallik boshlangandan so‘ng qancha vaqtdan keyin sanator kurortlarga borishga ruxsat beriladi.
Javoblar:
1. Elektrostimulyasiya, UVCh, DMV, UFO
2. 2 haftadan so‘ng
3. Davolovchi gimnastika, massaj, tabbiy omillar va fizioterapiya.
4. 1 oydan so‘ng
4.3 Testlar
1. Ortiqcha vaznli bemorlarning vaznini kamaytirishga qaysi hammom turi yordam beradi?
A. *sauna
B. rus hammomi
C. buxoro hammomi
D. yapon hammomi
2. Quyidagi qaysi tadbirlar qondagi qand miqdorini kamaytiradi?
A. * elektrouyqu
B. umumiy galvanizatsiya
C. franklinizatsiya
D. magnit bilan davolash
3.Qandli diabetda qanday dorilarni elektroforez yordamida yuborib bo‘lmaydi?
1. *insulin
B. nikotin kislotasi
C. prozerin
D. antibiotiklar
4.Yuz nervi shamollashida kanday galvanizatsiya uslubi qo‘llaniladi?
A. * Bergone yarim niqobi
B. Щerbak bo‘yicha yoka galvanizatsiyasi
C. Burginon uslubi
D. Vermel uslubi
.5. Adisson kasalligida patogenetik fizioterapiya:
A. * buyrak usti beziga DMV
B. elektrouyqu
C. Burginon uslubi buyicha elektroforez
D. qorin qismiga UFO
6. Qanday kollagenez kasalliklarda fiziodavolash mumkin emas
A. *SKV
B. Bexterev kasalligi
C. sistemali sklerodermiya
D. revmatoid artrit
7.Semirish kasalligida patogenetik fizioterapiya:
A*.SMT
V.UYuCh
S.lazeraterapiya.
D.elektrofarez
8. Tireotoksikozda qanday tabiiy omillar qo’llanilmaydi
A.*quyosh nurlari bilan davolash
V. havo yordamida davolash
S.talassoterapiya
D. balchiq bilan davolash
9.Qandli diabet DJT qo‘llashga qarshi ko‘rsatma.
A. giperglikemik koma
V.qon ketishga moyilik
S.gipertonik kriz
D.bronxial satus
10.Reabilitatsiyani asosiy maqsadi.
A. erta boshlash.
B.individual yondashish.
V.kompleksli
D.hammasi to‘g‘ri.
4.4 Fizik faktorlar bo‘yicha retseptlar to‘plami
1.SVCh1.Nurlatgich 3-4 sm. oralig‘ida buyrak proeksiyasiga joylashgan. Oligotermik 40 Vt dozasida. Ekspozitsiya10 daqiqa. Har kuni 8-10 muolaja.
2.DMV.Retsept.Zararlangan bugimga DMV-terapiyasi.D-nur 100mm kontaktli,har seansda 1-4 maydondan R-7-30 mindan N10-15 har kuni.
Metodika.tukima ustiga kontaktli nurlantiruvchi diametri 100mm qilib joylashtiriladi.1) boshlanishida tashqi soxaga (1 maydon) keyin ichki soxaga (2 maydon) tizza va tovon bugim yuzalariga.2) oldingi soxaga (1-maydon) va orka (2-maydon) yelka bugim yuzasiga. 3) Chanok-son bugimi oldingi yuzasiga. 4) Bilaguzuk bugim yuzasi yeki tovon bugimi yuzasiga 5) O‘tirgan yoki yetgan holatda tirsak bo‘g‘imi tashki yuzasiga. Zararlangan bug’imda har maydonga 7-30 minutdan vaqt sarflanadi. Doza kuchsiz issiklik sezgunicha.
Tavsiya. Professional,travmatik,podagra artritlarida tavsiya etsa buladi.Eslatma; bir vaqtda 4 yeki undan ko’prok bo’g’im zararlanishida, davolashda kun davomida to’lqin detsimetrlarini almashtiramiz; birinchi kun ikkita bug’imga ikkinchi kun boshqa ikki yoki max 3ta bo’g’imga, agar ulardan bittasi bir tomonlama nurlantiradi.
3.Elektrouyqu
.Elektrouyqu.ch- 100 -150 gs ,I-5-7 ,mA,t-30-60 minut,N 15-30 har kuni xaftasiga 4-5 marta.
4.Ultratovushterapiya
1.O‘ng oyoq va bel sohasi maydoniga labil paravertebral usulda ultratovush berish. Intensivligi 0,2- 0,3 Vt / sm2 Davomiyligi 5 – 7 min. Ishlash tartibi beto’xtov, kunora yoki har kuni. Kursda 6 – 10 muolaja.
Vaziyatli masala testlar baxolash mezoni:
Maksimal ball 15
|
14-12 ball
|
11-10 ball
|
9-8 ball
|
7-6ball
|
15-14 a'lo
|
13-12 yaxshi
|
11-7 o’rta
|
6-4-qoniqarsiz
|
3 va undan kam-yomon
|
100%-86%
|
85%-73%
|
70-56%
|
53%-46%
|
43% va undan kam
|
Ilova-4
5.Amaliy qism
5.1. Amaliy ko‘nikmani bajarilishi(qadamma-qadam).
Turli xil kasalliklarda alohida reabilitatsiya dasturini tuzish.
Maqsad:Talabalarga klinik amaliyotda fizik usullar bilan davolashni kompleks qo‘llashga o‘rgatish.
Ko‘rsatma:Qandli diaebet.kasalligida fizik muolajalarni qo‘llash usullarini va mustaqil o‘tkazishni o‘rgatish.
Kerakli jihozlar:fiziomuolaja o‘tkazish xonasi
Bajariladigan bosqichlar qadamlar:
№
|
Bajariladigan bosqichlar
|
Bosqichni bajara olmadi
(0 ball)
|
Barcha bosqichlarni bajardi (20 -bal)
|
1.
|
Bemorlarning holatini klinik baxolash (shikoyatlari, klinik-labarator tekshiruv ma'lumotlari)
|
0
|
3
|
|
Fizioterapiya tayinlash tartibi
|
|
|
2.
|
aynan shu bemordafizioterapiyaga qarshi ko‘rsatmalarni aniqlash
|
0
|
3
|
3.
|
sindrom-patogenetik usuli bo‘yicha fizik faktorlar tayinlash
|
0
|
3
|
4.
|
aynan shu bemorga fizik faktor qoidalariga binoan fizioterapiya muolajalarini tanlash
|
0
|
3
|
3.
|
komplekstavsiyadafizioterapevtikmuolajao‘tkazishketma-ketliginianiqlash
|
0
|
3
|
6.
|
muolaja varakasini rasmiylashtirish (fiziomuolajalarga retsept yozish)
|
0
|
5
|
7.
|
Jami
|
0
|
20
|
Turli kasalliklarda davolovchi gimnastik muolajasi vaqtida fizik yuklamani adekvat baxolash
Maqsad: Talabalarga klinik amalyotida bemorlarga berilayotgan jismoniy yuklamaga organizmni javob reaksiyasini tekshirishni o‘rgatish
Ko‘rsatma: Semizlikda davolovchi gimnastika mashqlari vaqtida fizik yuklamani adekvat baholashni o‘rgatish.
Kerakli jihozlar: DJTi xonasi (snaryadlar).
Bajariladigan bosqichlar qadamlar
№
|
Bajariladigan bosqichlar.
|
Bosqichni bajara olmadi
(0 ball)
|
Barcha bosqichlarni bajardi.(20-bal)
|
1.
|
DG boshlanguncha bo‘lgan shikoyatlarni so‘rash
|
0
|
2
|
2.
|
Bemorda yuklamagacha arterial bosim(AB)ni o‘lchash yurak urish soni(YuUS),nafas olish soni(NOS) ni sanash
|
0
|
2
|
3.
|
DG ni kirish qismi oxirida YuUS ni 10 sek.da sanash,holsizlik belgilarni tashqi ko‘rinishlari va shikoyatlarida aniqlash
|
0
|
2
|
4.
|
YuUS ni 10sek.,DG ni asosiy qismi davomida sanash vaqtida tashqi holsizlik belgilari va shikoyatlarini aniqlash
|
0
|
2
|
5.
|
DG ni tugallanish bosqichini oxirida YuUS ni 3sek. davomida sanash, tashqi xolsizlikbelgilari va shikoyatlarida aniqlash
|
0
|
3
|
6.
|
Bemorda DG ni tugaganidan 5 min dan keyin AB ni o‘lchash,YuUS va NOS nisanash, tashqi holsizlik belgilari va shikoyatlarini aniqlash
|
0
|
3
|
7
|
Shifokor tekshiruv kartasiga hamma ma'lumotlarni yozish
|
0
|
2
|
8
|
Fizialogik yuklama egirliklar chizmasini chizish
|
0
|
2
|
9
|
Xulosani rasmiylashtirish
|
0
|
2
|
10.
|
Jami:
|
0
|
20
|
6.malaka ko‘nikma va bilimini tekshirish usullari
-Bahsda aktiv ishtrok etish
- Yozma javob natijalari
- Keys-stadi va test masalalarini yechish
- Amaliy ko‘nikmalarni bajarish
Do'stlaringiz bilan baham: |
