Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy pedagogika fakulteti

Diqqatning jamlanganligi

D iqqatni jamlash - deb bu jadallik yoki konsentratsiya darajasidir, Boshqacha so‘zlar bilan aytganda, uning intensivligi, asosiy ko‘rsatkich, fokusi, ruhiy yoki ongli faoliyatini jamlaydi.A. A.Uxtomskiy - diqqat miya qobig‘ida qo‘zgalish va dominant markazidagi faoliyatning o‘ziga xos jihatlari bilan bog‘liq, deb hisoblaydi. Xususan, konsentratsiya bu bir vaqtning o‘zida dominant bilan bog‘liq qo‘zg‘alish va miyaning qolgan hududlarda tormozlanish deb hisoblanadi.

Diqqatning taqsimlanishi - bir vaqtning o‘zida turli obyektlar ma’lum bir qatorda diqqat ushlab turilib bir odamning qobiliyati bilan diqqat tajribasini tushuniщdir.

Bu qobiliyat-diqqat sohasida ularni tutib, bir vaqtning o‘zida bir necha harakatlarni amalga oshirish imkonini beradi. Misol uchun, afsonaga ko‘ra Yuliyssezar, bir vaqtning o‘zida yettita bog‘liq bo‘lmagan ishlarni qilish mumkin bo‘lgan ajoyib qobiliyatli inson hisoblangan. Biroq, hayot tajribasi shuni ko‘rsatadiki, inson bir vaqtning o‘zida faqat bitta amaliyotni bajara olishi imkoniyatiga ega. Shuni, isbotlandiki bir kishi bir vaqtning o‘zida beriladigan ikkita mashqlar haqida o‘ylashi mumkin emas. Biroq, ba’zan inson bir vaqtning o‘zida ikkita ishni amalga oshirishi mumkin agarda bunday hollarda, operatsiyalar turlaridan biri to‘liq avtomatik amalga oshirilsa va diqqat talab qilmasa aks holda bunaqa operatsiyani bajara olmaslik mumkin.

Diqqat miqdori

Keyingi diqqat tarkibi - bu diqqat miqdori. Diqqatning miqdori-muhim savollardan biri. Ma’lumki shaxs bir paytning o‘zida har xil narsalar haqida o‘ylab va turli xil amallarni bajarishi mumkin emas. Bu cheklash tizimining ishlash qobiliyatini oshmaganligi uchun tashqaridan kelgan ma’lumotlarni bo‘linishiga majbur etadi . Shu tarzda bir shaxs bir paytning o‘zida bir necha o‘zaro mustaqil ob’ektlar cheklangan holda seza olishi quvvatiga ega – bu esa diqqat miqdoridir. Diqqat miqdorining muhim va belgilovchi xususiyatlaridan biri uni mahsulot sifatida tartibga solish deyarli mumkin emas.