Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy pedagogika fakulteti

Shaxsni faoliyatda tadqiq qilish va o‘rganish borasidagi tajribalar.

Bu yerda to‘rtta yangi xabarlar bor, ba’zilari tabiiy kuzatuvdan olingan so‘rovnomalardan iborat munosabatlar kuzatuvidir. Qay biri ijobiy va qay biri salbiy munosabat ekanligini belgilay olasizmi? (quyidagi jadvaldan javoblaringizni tekshiring)

1. 
   Bolalar qanchalik ko‘p televizor ko‘rishsa, shunchalik kam miqdorda kitob o‘qiydilar.
   
2. 
   Bolalar qanchalik ko‘p behayo dasturlarni tomosha qilsalar, shunchalar jinsiy yaqinlashishga bo‘lgan ixtiyorlari oshadi.
   
3. 
   Qanchalik ko‘p bolalar ko‘krakdan oziqlanishda davom etsalar, shunchalik buyuk maqsadlarga erishadilar.
   
4. 
   O‘smirlar qanchalik ko‘p nonushta tanavuul qilsalar, shunchalik qomat buzilishi kuzatiladi. (Timlin, 2008)
   

Ba’zan ko‘zlarimiz payqamay qoladigan narsalarni statistik ma’lumotlar ko‘rishga yordam beradi.

Munosabat va sabab.

O‘zaro munosabatlar bizga bashorat qilishga yordam beradi. O‘zini o‘zi sust hurmat qilish munosabati bu depressiyadir. O‘z o‘zini sust hurmat qilish depressiyaga sabab bo‘ladimi? Agar munosabat holatiga asoslansak, siz ha deb o‘ylaysiz. Qanchalik munosabatlar kuchli bo‘lmasin, siz hech narsani isbotlay olmaysiz!


Eslab qolish nuqtasi Munosabat sabab va natija munisabatlarini belgilaydi.Ikki narsaning bir-biriga bog’liqliginibilish bizga xech qanday narsaning sababini bilishni isbotlay olmaydi. Shu asosni eslaganda olimlar tajribalarini o’qigandek bo’lasiz.
Bu qarash juda muhim – shuning uchun asosiysi bu psixologik jihatdan o‘ylash – bu narsa yana bir misolga ya’ni 12,000 dan ziyod o‘smirlar so‘roviga qarata olinadi. O‘rganib chiqish shuni ko‘rsatdiki, o‘smirlar qanchalik ota onasini yaxshi ko‘rishsa shunchalik kam yomon va nosog‘lom yo‘llar(barvaqt jinsiy yaqinllik, ichish, alkogol mahsulotlariga mukkasidan ketish va narkotiklar va zo‘ravonlik) dan yurishar ekan (Resnick et al 1997). “O‘smir bolalarga maktab yillarida har bir davrdan ko‘ra ko‘proq ta’sir ko‘rsatishadi”-deb ta’kidlanadi Associated Press (AP) nashriyoti tomonidan.

Mavjud bo‘lmagan munosabatlar. Bular qanday munosabatlar? Aloqadorlik koeffitsenti biz ilg‘amay qolgan munosabatlarni ko‘rsatib berishi mumkin. Biz noodatiy va g‘aroyib narsalarga ko‘ngilchanligimiz sababli, ayniqsa payqash va eslab qolishda sodir bo‘lgan ikki va undan ortiq hodisalarni birma bir eslab qolamiz. Misol uchun, qo‘ng‘iroq ketidan qo‘ng‘iroq. Agar ko‘ngilni g‘ash qiluvchi qo‘ng‘iroq bo‘lmasa, biz ko‘pincha buni payqamaymiz yoki eslab qolmaymiz.

Mana shunday qarashlar ko‘plab insonlarda shakarning bolalarda quvvatni oshirishiga, ivib ketish odamlarning shamollashiga sabab bo‘lishi , ob-havo o‘zgarishi bo‘g‘inlardagi og‘riqqa sabab bo‘lishiga ishonch uyg‘otgan.

Eslab qolish nuqtasi. Biz tasodifiy muvofiqliqni payqasak, ularning tasodifiyligini unutishimiz mumkin. Shuning uchun ularni yo‘qdek qabul qilishimiz oson¹¹. Faoliyat tushunchasi bilan birga shaxs tushunchasi chambarchas boglanib keladi.