Toshkent tibbiyot akademiyasi termiz filiali

ARALASHMA
Aralashma (mixtura) – bu suyuq dori shakli bo’lib, qaysiki suyuqliklarda (suvda, spirtda, gliserinda, o’simlik moyida va boshqalar) erigan qattiq moddalarning yoki bir necha turdagi suyuq moddalarning (eritmalar, tindirmalar, damlamalar, qaynatmalar hamda ekstrakt va boshqalar) aralashmasidir. Eritmalarga qiyom, shilliq yoki dori hidini yo’qotish uchun korrigenslar qo’shilganda ham aralashmalar hosil bo’ladi. Aralashmalar 3 va undan ortiq tarkibiy qismlardan iborat bo’ladi. Aralashmalar tiniq bo’lishi, loyqa va hatto cho’kma hosil qilishi mumkin. Oxirgisini ishlatishdan oldin chayqatish kerak. Bunday aralashmalar – Mixturae agitandae deyiladi (chayqatish talab qilinadigan aralashmalar). Ular asosan ichish uchun, kam hollarda sirtga ishlatish uchun tavsiya etiladi.
Reseptda aralashmalar kengaytirilgan va yarim qisqartirilgan shaklda yoziladi. Bunda aralashmaning tarkibiy qismlari va miqdori ko’rsatiladi, shundan keyin M.D.S. (Misce. Da. Signa. - Aralashtir. Ber. Belgila) deb yoziladi. “Mixtura” so’zi reseptda yozilmaydi. Aralashmalar ichish uchun choy qoshiqda, desert qoshiqda, osh qoshiqda berilib, 12 marta ichishga yetadigan qilib buyuriladi.
Eritmalar, qaynatmalar, damlamalar, emulsiyalar va boshqalarda bir qism ingredientlar qisqartirilgan shaklda ko’rsatilishi mumkin. Qolgan ingredientlar esa xuddi kengaytirilgan shakldagiga o’xshab yoziladi.
Misol: Tarkibida Koffein-natriy benzoati (td - 0,1) va Ibuprofen (td - 0,4) bo’lgan 180 ml aralashma yozing. 1 osh qoshiqdan ichish uchun tavsiya etilsin.
Hisob: Kofein-natriy benzoati uchun: 0,1 x 12 = 1,2
Ibuprofen uchun: 0,4 x 12 = 4,8
erituvchining (suv) miqdori: 15 ml x 12 = 180 ml
Rp.: Coffeini natrio-benzoatis 1,2
Ibuprofeni 4,8
Aquae destillatae ad 180 ml
M.D.S. 1 osh qoshiqdan ichilsin
Misol: 12 marta ichish uchun aralashma yozib berilsin. Tarkibida 1:30 nisbatda Adonis o’tidan tayyorlangan damlama, shuningdek har bir qabul uchun 0,3 dan Natriy bromidi va 0,01 dan kodein fosfat saqlangan bo’lsin. 1 osh qoshiqdan ichishga buyurilsin.