Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

razvedkaning bir usuli bo‘lib, dushmanning harakat qilinishi 
kutilayotgan yoki ehtimoliy yo‘llarida unga kutilmaganda zarba berib yakson 
etish, asirga olish, xujjatlar, yangi kurol - aslahasini, jangovor texnika 
namunalarini qo‘lga kiritish va dushman ruhiyatiga tushkun kayfiyat solish 
maqsadida o‘tkaziladi. 
Pistirma 
- 
bu harakatlanayotgan dushmanga niqoblangan pozitsiyalardan 
qo‘qqisdan o‘q otar qurollarni qo‘llab hamla qilishdir
.
Pistirmalar qo„yishdan ko„zlangan maqsad dushmanni yo„q qilish, uning 
harakat yo„llarida asirlar, hujjat va qurollarni qo„lga kiritish, uyushqoqlik bilan 
ko„chib o„tishni izdan chiqarish (barbod qilish) va uning jangovar qudratini 
susaytirish, shuningdek, dushman qurolli tuzulmalarining chegaradosh davlat 
hududidan shaxsiy tarkib, qurol, o„q-dori, oziq-ovqat va boshqa moddiy vositalar 
bilan to„ldirib turilishiga yo„l qo„ymaslikdan iborat. 
Dushman qurolli tuzulmalarining harakatlanish ehtimoli bo„lgan yo„llar yoki 
ularni bizning qo„shinlar zarbasiga uchragan hududlardan chekinish yo„llaridagi 
qulay pozitsiyalarni oldindan va pinhona egallash umumqo„shin bo„linmalari 
uchun pistirmalarni tashkillashtirishning (qo„yishning) asosiy usuli hisoblanadi.
Pistirmani tashkillashtirish vaqtida muvaffaqiyatga erishishning asosiy 
shartlari quyidagilar hisoblanadi: yo„lga chiqishdagi pinhoniylik va pistirma 
qo„yilayotgan hududdagi bo„linma joylashgan joyni niqoblashdagi puxtalikka rioya 

---

218 
qilish; o„t ochish tizimini puxta tashkillashtirish, boshqariladigan minalardan keng 
foydalangan holda o„t ochib shikast yetkazishning asosiy hududini (olovli “qop”ni) 
yaratish; pistirmalar qo„yish ishlarini o„tkazish vaqtidagi tashkillashtirish va 
bo„linmalar harakatlari usullarining qolipga solinmaganligi; imkon qadar yaqin 
masofadan (tirab turib) o„t ochish vaqtini to„g„ri belgilash; dushmanni tor-mor 
qilishni yakunlash hamda dadil hujum bilan asirlar va qurol-aslahani qo„lga 
kiritish; tunda nishonga olish hamda tunda ko„rish moslamalarini keng ko„lamda 
va ustomonlik bilan qo„llash; shaxsiy tarkib tomonidan matonat, intizom, mardlik, 
tashabbuskorlik sifatlari va mohirona harakatlarni namoyish qilinishi; madad 
beradigan vertolyotlar va artilleriya hamda katta komandirning rezervi bilan 
uzluksiz hamkorlikni tashkillashtirish; pistirma qo„yishga yuborgan komandir bilan 
ishonchli aloqani ushlab turish.
Pistirmani amalga oshirishni tashkillashtirish va o„tkazish uchun 
mo„ljallangan razvedka-zarba guruhining tarkibiga, odatda, motoo‟qchi batalyon 
razvedka guruhi, sapyorlar guruhi, sanitariya yo„riqchisi, aviatsiya mo„ljallovchisi 
va artilleriyaning o„t ochish amaliga to„g„rilashlar kirituvchisi bilan kuchaytirilgan 
shtatdagi motoo„qchi vzvod kirishi mumkin. Bundan tashqari, pistirmadagi shaxsiy 
tarkibga tovush chiqarmaydigan qurol, tunda ko„rish moslamalari, ko„paytirilgan 
jangovar to„plam, shuningdek, pistirmadagi kichik guruhlar, pistirma qo„yishga 
yuborgan komandir, zirhli guruh, madad beradigan aviatsiya va artilleriya bilan 
aloqani ta'minlash uchun qo„shimcha radiostansiyalar ajratilishi mumkin.
Sapyorlar guruhi mina va portlovchi moddalarning zaruriy miqdori bilan 
ta'minlanadi.
Pistirmani amalga oshirish uchun razvedka-zarba guruhida, qoidaga ko„ra, 
quyidagilar tuziladi:
pistirmani amalga oshirish hududidagi dushmanni yo„q qilish uchun tarkibi 
minomyot, granatomyot, pulemyot va ognemyot raschetlari hamda merganlardan 
tashkil topishi mumkin bo„lgan