Toshkent tibbiyot akademiyasi farg‘ona filiali “ijtimoiy fanlar” kafedrasi

Terrorizm - Siyosiy qo‘rqitish, zo‘rlash yoki targ‘ibot maqsadida tinch aholiga nisbatan kuch ishlatish yoki shunga tahdid qilishni anglatadi.
Terrorizmga qarshi kurash operatsiyasi – qurolli kuchlarning qismlari va bo‘linmalarining, boshqa qo‘shinlar, shuningdek, davlat xavfsizligini ta’minlashga mutasaddi, mas’ul bo‘lgan organlarning o‘ta xavfli va yirik terroristik tuzilmalar va tashkilotlar faoliyatini to‘xtatish yuzasidan maqsadlari, vazifalari, joyi va vaqtiga ko‘ra kelishilgan va bir-biriga bog‘liq harakatlarining majmui. SHuningdek,, bu operatsiya «Kontrterroristik operatsiya» ham deyiladi.
Texnogen tahdid – inson ishlab-chiqarish faoliyatining natijasi, shuningdek, korxonalarda sodir bo‘ladigan avariyalarning aholiga va uning yashash muhitiga jismoniy, kimyoviy va mexanik ta’siri.
Umuminsoniy qadriyatlar – butun insoniyatning tajribasini ifodalovchi va qandaydir farqlanishlar bo‘lishidan qat’iy nazar barcha odamlar uchun mushtarak bo‘lgan dunyoqarashning ideallari yoki axloqiy normalar.
Unitarizm – qandaydir federativ birliklar (shtatlar, erlar va shu kabilar)ning davlat tarkibida mavjudligi ko‘zda tutilmagan davlat qurilishining shakli (feodalizmdan farqli o‘laroq). Unitar davlat tarkibida alohida muxtor milliy davlat tashkilotlari, jumladan,, o‘zining ko‘pgina davlatchilik belgilariga ega tashkilotlar bo‘lishi mumkin. Masalan, O‘zbekiston Respublikasida tarkibida Qoraqalpog‘iston Respublikasining mavjudligi.
Urbanizatsiya – jamiyat hayotida shaharlarning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy ma’rifiy roli oshib borishining tarixiy jarayoni.
Favqulodda vaziyat – odamlarning nobud bo‘lishi, ular sog‘ligiga yoki o‘rab turgan tabiiy muhitga zarar etishi, katta miqdordagi moddiy talofotlar va odamlarning hayot faoliyati sharoitlarining buzilishini keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan yoki keltirib chiqargan avariya, xavfli tabiiy ofat, talofat, tabiiy yoki boshqa kulfat (shuningdek, dushman tomonidan qiruvchi vositalarni qo‘llash) oqibatida vujudga kelgan ma’lum bir hududdagi holat. Ta’sir etuvchi omillarning tarqalish zonasining ko‘lamiga bog‘liq holda F.v.lar quyidagilarga bo‘linadi: lokal (ishlab chiqarish yoki ijtimoiy sohaga mo‘ljallangan ob’ekt hududi doirasida), mahalliy (aholi punkti, shahar, tuman doirasida), territorial (hududiy) (O‘R sub’ekti hududi doirasida), regional (O‘Rning ikkita sub’ekti hududi doirasida) va transchegaraviy (F.v.ning ta’sir etuvchi omillari O‘zr chegaralaridan tashqariga chiqishi yoki F.v. xorijda sodir bo‘lgan va O‘zR hududiga taalluqli bo‘lishi mumkin).
Fashizm (ital. fascismo, fascio - bog‘, bog‘lam, birlashma) – g‘arbda XX asrning birinchi choragida paydo bo‘lgan siyosiy oqim. F. o‘rta mulkdorlar hamda sinfsiz qatlamni o‘ziga og‘dirgan holda irqchilik, shovinizm, zo‘ravonlik, shaxsga sig‘inish, shaxs hayotini to‘la nazoratga olish, mamlakatni to‘la militarlashtirish, davlatni to‘laqonli hokimiyatini targ‘ib qiladi. Turli demagogik usullardan foydalangan holda xalqni tashqi agressiyaga chorlaydi va xalqaro xavfsizlikka jiddiy xavf tug‘diradi. Masalan, aynan F. partiya rahbarlari Ikkinchi Jahon Urushining tashabbuskorlari bo‘lganlar. Germaniya, Italiya va CHilida fashistik rejimlar bo‘lgan va ulardan dastlabki ikkisiga Ikkinchi Jahon Urushi tugashi bilan barham berilgan bo‘lsa, CHilida 1973 yilda fashistik rejim hokimiyat tepasiga kelgan. Bugungi kunda fashistik xarakterdagi rejimlarning paydo bo‘lishiga qarshi kurash davom etayotgan bo‘lsada, neofashistik oqimlar ham mavjud. (Q. Neofashizm).
Federatsiya (lot. «foederare» - ittifoq bo‘lib mustahkamlash) – davlat tuzilishi shakllaridan biri. Federativ davlatlar murakkab tuzilishga ega davlatlar deb ham yuritiladi.