Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Bemorni ruhan tayyorlash.
Xirurgik operatsiya ruhiy jihatdan sog‘lom 
kishilarda u yoki bu darajada ruhan ezilishga sabab bo‘ladi. Buni bartaraf etish 
yoki kamaytirishning uddasidan chiqilsa, bu bemorni operatsiyaga tayyorlashga 
ham, operatsiyadan keyingi natijalarga ham yaxshi ta’sir ko‘rsatadi. Tibbiyot 
xodimi bemorning asab sistemasini butun davolanish davrida, ayniqsa, yaqin orada 
bo‘ladigan operatsiyaga tayyorgarlik ko‘rish davrida avaylab-asrashi zarur. Bu 
davrda bemorda bo‘lajak operatsiya bilan bog‘liq qo‘rquv va ishonchsizlik paydo 
bo‘ladi, salbiy kechinmalar yuzaga keladi, ko‘pdan-ko‘p savollar tug‘iladi. 
Bularning barchasi organizm reaktivligini pasaytiradi. Operatsiyaga tayyorgarlik 
ko‘rish davrida bemor bilan shifokor o‘rtasidagi aloqa kuchayadi. Shifokorning 
bemorni operatsiya yaxshi tugashiga ishontira olish qobiliyati hamda davolash 
bemorga yangidan-yangi kuch bag‘ishlaydi. Og‘ir, tuzatib bo‘lmaydigan 
kasalliklarda (masalan, xavfli o‘sma kasalliklarida) shifokor ongli ravishda 
haqiqatni bemordan yashiradi, aks holda, bemor sog‘ayib ketishiga bo‘lgan so‘nggi 
umidini ham yo‘qotadi va kasallik yanada tezlashib avj ola boshlaydi. 
Operatsiyaga tayyorgarlik ko‘rish davrida uyqusizlikka va og‘riqka qarshi 
kurashish muhim ahamiyatga ega. Shu maqsadda uyqu, asabni tinchlantiruvchi 
(trankvilizatorlar) va og‘riqsizlantiruvchi dori-darmonlar (analgin, promedol, 
omnopon, morfin) qo‘llaniladi. 
Har bir holda ham operatsiyaga bemorning o‘z roziligini olish zarurdir. Agar 
bemor xushini yo‘qotgan yoki ruhiy kasallik tufayli muayyan javobni bera olmasa, 
u holda jarrohlik yo‘li bilan davolash masalasi shifokorlar konsiliumi yo‘li bilan 
hal etiladi. Bemor bolani operatsiya qilish uchun uning ota-onasining roziligini 

---

61 
olish zarur. Juda shoshilinch operatsiyalarda, agar bemor bolaning ota-onasi 
bo‘lmasa, u holda bu masala ham konsilium yo‘li bilan hal etiladi.