|
XIRURGIK ASBOB USKUNALAR IShLATILISh JOYIGA QARAB
5 GURUHGA (jadval № 3 ) BO‘LINADI:
48
jadval 3.
I guruh
To‘qimalarni
ajratadigan
asbob -
uskunalar
II guruh
Qisadigan
asbob -
uskunalar
III guruh
Jarohatni va
tabiiy teshiklarni
kengaytiruvchi
asbob - uskunalar
IV guruh
To‘qimalarni
tasodifan
zararlanishidan
himoyalovchi
asbob -
uskunalar
V guruh
To‘qimalarni
birlashtiruvchi
asbob -
uskunalar
Skalpellar
(oddiy,
diatermik,
plazmali,
lazerli)
pichoq,
arralar, tibbiy
doloto, tibbiy
qisqichlar,
suyak
troakarlari,
tibbiy
qaychilar,
tibbiy
respatorlar,
suyak uchun
qoshiqchalar,
parma va
frezalar,
kyuretka, drel
Qon
to‘xtatish
uchun
qisqichlar,
oshqozon-
ichak uchun
qisqichlar,
sapkalar,
Mikulich
qisqichi,
Kornsang,
pinsetlar,
ichak
qichsqichlari,
elastik
jomlar, o‘q
uchun
qisqichlar,
gemorroidal
qisqichlar,
Folkman tishli
ilmog‘i, Farabef
plastinkali
ilmog‘i, Duayen
qorin ko‘zgusi,
jigarni ushlab
turuvchi
plastinkasimon
ko‘zgu,
Fyodorov buyrak
ko‘zgusi,
Subbotin rektal
ko‘zgusi, Kusko
qin ko‘zgusi,
Mikulich,
Glosse, Sigal,
yara
kengaytirgichlari,
ko‘p tishchali
yara
Tarnovsimon
zond,
tugmasimon
zond, Koxer
zondi,
Buyalskiy
kurakchasi,
Reverden
plastinkasi,
retraktor
Gegar
ignatutqichi,
Mate
ignatutqichi,
mikro-
xirurgik
ignatutqichi,
ko‘z
xirurgiyasi
uchun,
xirurgik
ignalar,
tikuvchi
apparatlar
49
Lyuer,
o‘pkani
ushlash
uchun
qisqich, Til
ushlagich
kengaytiruvchi
“mexanik qo‘l”
I guruh. To‘qimalarni ajratadigan
asbob-uskunalar. To‘qimalar
skalpel yordamida bir tekis
harakatlar natijasida kesish orqali
ajratiladi. Skalpel - (ot lat.
Scalpellum
— nojichek) — katta
bo‘lmagan xirurgik pichoq,
o‘lchami 12-15 santimetr, yumshoq
to‘qimalarni kesishga
mo‘ljallangan. 1. Skalpellar- o‘tkir
tig‘li, bu yordamida chuqur, ammo
keng bo‘lmagan kesmalar uchun;
qorinchali , uzun va keng bo‘lgan,
ammo chuqur bo‘lmagan kesmalar
uchun, bir marotabalik –
almashtiriluvchi lezviyali (piskali),
2.Bo‘shliqlar uchun skalpel – uzun
ushlagichli yarim aylana shaklidagi
tig‘li bo‘lib, chuqur bo‘shliqlar
(qorin bo‘shlig‘i) ishlashga
mo‘ljallangan.
50
3. Qaychilar – organizmdagi
yumshoq to‘qimalarni va bog‘lov
materiallarini kesish uchun
ishlatiladi. Qaychilar quyidagicha
bo‘ladi: o‘tqir tig‘li va to‘mtoq, bir
uchi o‘tkir, asosi buqilgan Kuper,
qovurg‘asidan buqilgan Rixter,
tirnoq uchun, qon tomirlar uchun
qaychi. Qaychilar to‘plami: 1 –
qovurg‘asidan buqilgan Rixter
qaychisi; 2 – to‘g‘ri bir tomoni
o‘tkir tig‘li; 3 –to‘g‘ri to‘mtoq
uchli; 4 – asosi buqilgan Kuper.
1 2 3 4
4. Arralar – qattiq to‘qimalarni
(suyak, tog‘ay) kesish uchun
ishlatiladi. 3 turdagi arra: yoysimon
arra, bargsimon arra, simsimon arra
(Djiglya). Xirurgik arra turlari 1 –
yoyli arra; 2 – bargsimon arra.
1 2
51
5. Doloto – suyak trepanatsiyasi
uchun ishlatiladi. Ikki turda bo‘ladi:
yassi va tarnovsimon, bir yoki
tomonlama kesuvchan. Bir necha
xil o‘lchamda bo‘ladi.
6. O‘tkir jag‘li ombur (Kusachki) –
katta bo‘lmagan turtib chiqqan
suyak bo‘laklarini kesib olish
uchun ishlatiladi. O‘tkir jag‘li
omburlarni (Kusachki) quyidagi
turlari bor: 1 –Shtil; 2 –Shtil-Girsg;
3 Sauerbrux-Freya; 4 - Liston; 5 -
Dalgren; 6 - Lyuer.
1
2
3
4
5
6
7. Raspatorlar – suyak pardasini
ajratish uchun ishlatiladi, suyak
bilan
bog‘liq
operatsiyalarda
ishlatiladi. Quyidagi turlari bor 1,7
–Farabef (to‘g‘ri va buqilgan); 8 –
burchakli; 9,10 – buqilgan; 11 –
Duayen raspatorlari.
52
II guruh. Qisadigan asbob –
uskunalar. Bu asbob - uskunalar
vaqtincha operatsiya vaqtida
to‘qimalarni qisib turish, kovak
a’zolar bo‘shlig‘ini yopib turish,
qon ketishini to‘xtatish, turli xil
xirurgik materiallarni ushlab turish
va uzatish uchun ishlatiladi. Bu
asboblarga qo‘yilgan asosiy talab
atravmatiklik va ushlab turilgan
to‘qimaga shikast etkazmaslik.
1. Kornsang – bog‘lov
materiallarini uzatish, jarohatga
tampon, drenaj naychalar qo‘yish,
jarohatdan yot narsalarni chiqarib
olish va h.k. uchun ishlatiladi.
Dastagi uzunligi 26-28sm.
Korsanglar to‘g‘ri va yarim
buqilgan shaklda bo‘ladi.
2. Qon to‘xtatuvchi qisqichlar –
qon ketishini to‘xtatishda
ishlatiladi. Ko‘pincha Bilrot, Koxer
va Moskit qisqichlari ishlatiladi
A).
Bilrot
qisqichi
ushlovchi
yuzasida mayda kertiklari bo‘ladi,
shu sababli to‘qimalarga kam zarar
etkazadi, ammo mustahkam ushlay
olmaydi.
B).
Koxer
qisqichi
ushlovchi
1
A)
B)
3. a
b.
4.
5) a.
b.
s.
d.
53
yuzasida
kertiklardan
tashqari
tishchasi
bo‘ladi,
to‘qimalarga
shikast etkazadi, ammo mustahkam
ushlaydi.
3. «Moskit» (a) - Xolsted qisqichi
(b). Bular nozik yuzali bo‘ladi. Ular
bosh miya, yuz qon tomirlari,
parenximatoz a’zolar va bolalar
xirurgiyasida ko‘p ishlatiladi.
4. Mikulich qisqichi – ko‘pincha
qorin
pardani
operatsion
choyshabga fiksatsiya qilish uchun
ishatiladi. Dastagi uzun bo‘lib,
to‘g‘ri va egri shaklda bo‘ladi.
5. Ichak qisqichlari:
A) Qattiq ichak qisqichi; B) Elastik
ichak qisqichi; S) Elastik yarim
buqilgan ichak qisqichi; D) Payr
oshqozon qisqichi.
Pinsetlar – har qanday operatsiya
yoki bog‘lov paytida yordamchi
asbob hisoblanadi.
Pinset turlari:
Anatomik – nozik to‘qimalar
(oshqozon, ichak, qon tomir)
operatsiyasida ko‘proq ishlatiladi.
1
2
3
4
5
54
Xirurgik, tishchalari bor. Qattiq
to‘qimalarni fassii, aponevroz,
terini yaxshi va mustahkam
ushlaydi, ammo yumshoq
to‘qimalarni shikastlaydi.
Panjasimon – unda olingan
to‘qimalarni ushlash va bog‘lov
materiallrini berish qulay.
Qon tomir – qon tomirlarni va tikuv
iplarini shikast etkazmasdan
(atravmatik) ushlaydi .
Mikroxirurgik – kichik, atravmatik
mikroskop ostida ishlashga
mo‘ljallangan
Pinset turlari: 1 – panjasimon
pinset; 2 – xirurgik pinset; 3 –
anatomik pinset. 4 – qon tomirlar
uchun pinset.5 – mikroxirurgik
pinset. 6 - choyshablar uchun sapka
– operatsiya maydoni atrofi
choyshablarini birlashtirib ushlab
turish uchun ishlatiladi.
6.
III guruh. Jarohatni va tabiiy
teshiklarni kengaytiruvchi asbob -
uskunalar. Bu asboblar deyarli
barcha operatsiyalarda ishlatiladi.
Xirurgik ilmoqlar (Folkman
ilmog‘i)
Do'stlaringiz bilan baham: | 
