Тошкент Тиббиёт Академияси

ОРҚА МИЯ АНЕСТЕЗИЯСИ.

Анестезиянинг бу тури учун асосан СОВКАИН (Sovcainum) қўлланилади. У анестетиклар ичида энг кучлисидир. Масалан: новокаинга нисбатан 15-25 марта кучли, лекин шу даражада заҳарлидир. Новокаинга нисбатан 3 марта узоқроқ таъсир кўрсатади. (орқа мия анестезияси 3 соат давом этади). Субарохноидал бўшлиқга киритилса, қон босимини туширади, чунки орқа миядан чиқаётган вегетатив нерв толалари асосига фалажловчи таъсир этади. Бунинг олдини олиш учун анестетикни киритишдан илгарироқ эфедрин киритилади. Совкаин юза анестезияси учун ишлатилиши мумкин. Совкаин юқори заҳарлиликка эга бўлганлигидан уни қўллаш заҳарланишни юзага чиқиш ҳавфи билан кечади, айниқса жигар касалликларида, чунки у шу аъзода парчаланади.

Анестезияни хамма турларида қўлланиладиган воситалар.

ЛИДОКАИН (Lidocainum). Лидокаин новокаинга нисбатан 2,5 марта кучлироқ. Уни қўллаганда анестезия тез, чуқурроқ ва давомли бўлади. Новокаинга қараганда лидокаин шиллиқ қават эпителийсидан осон ўтади ва шунинг учун терминал анестезиясида қўллаш мумкин. Инфильтрацион ва ўтказувчи анестезияда ҳам яхши натижа беради. Заҳарлилиги бўйича новокаиндан сезиларли фарқланмайди. Томирлар ва кўз қорачиғига таъсир кўрсатмайди. Умуман лидокаин универсал анестетик ҳисобланади. Одатда новокаинни ишлатиб бўлмайдиган ҳолларда қўлланилади. Шу билан бир қаторда лидокаин яхши антиаритмик хусусиятга эга (экстросистолияларда қўлланилади).
Лидокаин билан заҳарланганда уйқусираш, кўришнинг бузилиши, кўнгил айнаш, тремор, тиришиш юзага келади. Заҳарланиш даражаси ортганда юрак-томир ва нафас олиш системаларининг бузилиши кузатилади.

СЕЗУВЧИ НЕРВ ОХИРЛАРИНИ ҚИТИҚЛОВЧИ ТАЪСИРЛАРИДАН ҲИМОЯЛАШ ВОСИТАЛАРИ.

Тери ва шиллиқ қават рецепторларидан ички аъзолар трофикаси ва фаоллилигига таъсир кўрсатувчи рефлекслар ҳосил бўлиб туради. Патологик ҳолатларининг баъзиларида бу рефлекслар кераксиздирлар, чунки улар оғриқ чақирадилар ва хасталикни кечишига салбий таъсир кўрсатадилар (м-н: гастритларда – кўнгил айнаши, қайт қилиш, энтеритларда –спазм, оғриқ - перисталтикани жуда кучайиши). Бу ҳолатларда сезувчи нерв охирларини қўзғатувчи (қитиқловчи) тасиротларидан ҳимоялаш, муҳимдир. Бундай воситаларга буриштирувчи, ўраб олувчи ва адсорбцияловчилар моддалар киради.