Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг



Download 12,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet355/411
Sana09.07.2021
Hajmi12,49 Mb.
#113758
1   ...   351   352   353   354   355   356   357   358   ...   411
Bog'liq
ANATOMIYA-MAJMUA

Yurak  xaltasi  –  pericardium  seroz  pardadan  tuzilgan  bo‘lib,  cavum  pericardii 

bo‘shlig‗ini hosil qiladi. Yurak ana shu bo‘shliqda joylashgan. 

Seroz parda tashqi tomondan fibroz qavat pericardium fibrosum bilan qoplangan 

bo‘lib, qattiq tolali biriktiruvchi to‘qimadan iborat. Fibroz qavat seroz xaltasini bir xil 

o‘ramay,  balki  ba‘zi  joylarda  qalinroq  bo‘ladi.  Shuning  uchun  bu  parda  yaltiroq 

bo‘lib  ko‘rinmaydi.  Fibroz  qavat  Yuqori  tomonda  yirik  qon  tomirlarning 

adventitsiyasiga  davom  etsa,  oldingi  tomonda  to‘sh  suyagining  ichki  Yuzasiga 

birlash-tiradigan boylam – lig. sternopericardicum ni hosil qiladi. 

Seroz parda ikkita (pariyetal va visseral) varaqdan iborat. 

V  i  s s  e  r a  l v  a r  a  q –  lamina visseralis  (epicardium)  pericardi serosi  Yurak 

(bo‘lmachalarining  juda  kichik  qismlaridan  tashqari)  va  yirik  qon  tomirlarning 

Yurakka  yaqin  turgan  qismlarini  qoplaydi  hamda  p  a  r  i  e  t  a  l  v  a  r  a  q  –  lamina 

parietalis  pericardii  serosi  ga  o‘tib  ketadi.  Bu  varaq  seroz  xaltani  ichki  tomondan 

mahkam  berkitib,  Yurak  xaltasi  bo‘shlig‗i  (seroz  bo‘shliq  –  cavitas  pericardialis)  ni 

hosil  qiladi.  Bu  bo‘shliqda  Yurakdan  tashqari,  20  sm3  gacha  seroz  suYuqlik  ham 

bo‘ladi.  Yurakning  seroz  pardasi  tuzilishi  jihatidan  boshqa  seroz  pardalar  (plevra, 

qorin  parda)dan  ba‘zi  belgilari  bilan  farq  qiladi:  epikard  juda  Yupqa  biriktiruvchi 

to‘qimadan  tuzilgan;  erkin  Yuzasi  mezoteliy  bilan  qoplangan  va  tiniq  bo‘ladi. 

Shuning uchun epikard qavatidan yog‗ kletchatkasi, qon tomirlar va nervlar ko‘rinib 



 

424 


turadi. Chaqaloqlarda  yog‗  qavati  bo‘lmaganligidan qon tomirlar  va  nervlar  ravshan 

ko‘rinadi. 

Pericardium  asosi  past  tomonga  qaragan  konus  shaklida  bo‘lib,  uning  pars 

sternocostalis, pars diaphragmatica va pars mediastnalis qismlari tafovut qilinadi. 

1. Pars diaphragmatica pericardii  – diafragma pay  markazining o‘rta va oldingi 

muskul  bo‘lagi  Yuzasiga  yopishib  turadi.  Pericardium  ning  ana  shu  bo‘lagi  orqada 

pars mediastinalis ga, oldinda pars sternocostalis ga o‘tib ketadi. 

2.  Pars  sternocostalis  chap  tomondagi  V  qovurg‗a  tog‗ayi,  IV–V  qovurg‗a 

oraliqlari va to‘sh suyagi pastki qismining orqasida yotadi. Perikardning ana shu joyi 

plevra  bilan  qoplanmay,  to‘sh  suyagining  ichki  Yuzasiga  va  IV–V  qovurg‗aaro 

kamgaklarga  bevosita  taqalib  turadi  («Plevra  xaltalarining  chegaralari»ga  qaralsin). 

Perikardning ana shu qismi Ko‗krak jarrohligida katta ahamiyatga ega bo‘lib, plevra 

bo‘shlig‗ini kesib ochmasdan Yurak xaltasi bo‘shlig‗iga kirish yoki ukol qilib, liquor 

pericardii  suYuqlig‗ini  olish  mumkin.  Pericardium  ustki  bo‘lagining  oldingi  qismi 

Yoshlarda  ayrisimon  bez  bilan,  o‘rta  yashar  odamlarda  esa  yog‗  kletchatkasi  bilan 

yopilib turadi. 

3.  Pars  mediastinalis  ikkala  Yon  va  qisman  oldingi  tomondan  pleura 

mediastinalis  ning  pleura  pericardiaca  bo‘lagiga  Yumshoq  biriktiruvchi  to‘qima 

vositasida  yopishib  turadi.  Yurak  xaltasining  bu  qismi  boshqa  bo‘laklardan 

birmuncha  katta  bo‘lib,  orqa  tomonda  mediastinum  posterior  (orqa  ko‘ks  oralig‗i 

a‘zolari  –  qizilo‘ngach  va  pastga  o‘tuvchi  aorta)ga  tegib  turadi.  Epikard  perikardga 

tomirlar  orqali  o‘tayotganda  ularni  bir  xilda  o‘ramaydi.  Kavak  va  o‘pka  venalari 

seroz  parda  bilan  qisman,  aorta  va  o‘pka  arteriyalari  esa  yaxlit  o‘raladi.  Natijada 

seroz parda (Yuqori va chap tomon-dan) chap o‘pka venasi bilan pastki kavak vena 

(o‘ng va past tomondan) o‘rtasida bo‘sh kamgak – sinus obliquus pericardii ni hosil 

qiladi. 


Ko‘ndalang  yoriq  shaklidagi  bo‘sh  kamgak  –  sinus  transversus  pericardii  esa 

aorta  va  o‘pka  poyasi  (oldingi  tomondan)  bilan  Yuqori  kavak  vena  hamda 

bo‘lmachalar  (orqa  tomondan)  orasida  hosil  bo‘ladi.  Yurak  xaltasi  Yurakni  boshqa 

hamma  bo‘shliqlardan  ajratib  turadi  va  uning  normal  ishlashi  uchun  imkoniyat 

tug‗diradi. 


Download 12,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   351   352   353   354   355   356   357   358   ...   411




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish