Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

QOVUQ 

Qovuq  (siydik  pufagi  vesica  urinaria  146-  rasm)  kichik  Chanoq  bo‘shlig‗ida 

joylashgan,  hajmi  500–700  ml  bo‘lib,  ichidagi  siydik  miqdoriga  ko‘ra  o‘z  shaklini 

o‘zgartirib turadi. Qovuq pastida qovuq tubining keng qismi – fundus vesicae, Yuqori 

toraygan  uchi  –  apex  vesicae  (cho‘qqisi)  va  bu  ikki  qism  oralig‗ida  qovuq  tanasi  – 

corpus vesicae tafovut qilinadi. 

Qovuq devori to‘rtta pardadan tuzilgan:  

1.  Ichki  shilliq  parda  –  tunica  mucosa  qovuq  bo‘shaganda  burmalar  hosil 

qiladi:  siydikka  to‘lganda  burmalar  tortishib  yoziladi.  Shilliq  pardada  shilliq 

bezchalari va limfa tugunchalari joylashgan.  

2.  Biriktiruvchi  to‟qimadan  tuzilgan  shilliq  osti  qavati  (tunuca  submucosa) 

shilliq pardada burmalar hosil bo‘lishida ayniqsa muhim ahamiyatga ega.  

3.  Muskul  pardasi  –  tunica  muscularis  uch  qavat  joylashgan  silliq  muskul 

hujayralaridan iborat.  

4.  Seroz  parda  –  tunica  serosa  qovuq  cho‘qqisi  bilan  orqa  Yuzani  o‘raydi. 

Qovuq  pastida  uchburchak  shakldagi  maydoncha  (trigonum  vesicae)  mavjud. 

Maydonchadagi  shilliq  parda  hech  qachon  burmalar  hosil  qilmaydi,  chunki  shilliq 

parda  bevosita  muskul  parda  bilan  birikkan.  Bu  uchburchakning  Yuqorisi  ikki 

tomoniga  siydik  yo‘li  –  ostia  ureteres  ochilgan  bo‘lsa, uning  pastki  qismidan  siydik 

chiqaruv kanali – ostium urethrae internum yo‘nalgan. 

Erkak  bilan  ayolning  qovug‗i  topografiyasi  jihatidan  bir-biridan  tubdan  farq 

qiladi. Ayollar qovug‗ining orqasida bachadon va qin, erkaklarda esa urug‗ pufaklari 

va  urug‗  chiqarish  yo‘llari  joylashgan.  Ayollarda  qovuqning  ustiga  bachadon 

engashib  turganligi  uchun  qovuq  cho‘qqisi  yaxshi  rivojlanmagan,  tekis  bo‘ladi. 

Qovuqning  old  tomonida,  qovuq  bilan  qov  suyaklari  orasida  ularni  ajratib  turuvchi 

oraliq joylashgan. Shuning uchun qovuq erkin harakat qila oladi. Qovuq siydik bilan 

---

 

392 

to‘lganda  Chanoq  bo‘shlig‗idan  ko‘tarilib,  qov  birlashmasidan  Yuqoriga,  hatto 

kindikkacha  boradi.  Qovuq  tubi  ayollarda  maxsus  boylamlar  bilan  mahkamlangan 

bo‘lsa,  erkaklarda  boylamlardan  tashqari  prostata  bezi  bilan  birlashgan.  Shuning 

uchun erkaklar qovug‗i ayollar qovug‗iga nisbatan balandroq o‘rnashgan.