Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

Och  ichak  –  intestinum  jejunum  va  Yonbosh  ichak  –  intestinum  ileum  qorin 

bo‘shlig‗ining pastki qismini egallagan. Och ichak qorin bo‘shlig‗ining pastki qavati 

---

 

358 

chap  qismini  ishg‗ol  qilsa,  Yonbosh  ichak  qorin  bo‘shlig‗ining  pastki  (Yonbosh 

suyak  bo‘shlig‗i  sohasi)  qismida  joylashgan.  Och  ichak  (chegarasiz)  bevosita 

Yonbosh iChakka o‘tadi. 

 

 

129. Me‘da osti bezi va o‘n ikki barmoq ichak. 

1–pylorus;  2–pars  superior  duodeni;  3–flexura  duodeni  superior;  4–ductus 

pancreaticus accessorius; 5–pars descendens duodeni; 6–plica longitudenalis duodeni; 

7–papilla  duodeni  major;  8–papilla  duodeni  minor;  9–plicae  circulares;  10–pars 

horizontales  duodeni;  11–processus  uncinatus;  12–pars  ascendens  duodeni;  13–v. 

mesenterica  superior;  14–a.  mesenterica  superior;  15–flexura  duodenojejunalis;  16–

cauda pancreatis; 17–ductus pancreaticus; 18–corpus pancreatis. 

 

 

 

130. Vorsinka (so‘r-g‗ich)lar sxemasi.  

1–epiteliy;  2–markaziy  limfatik  kapillyar;  3–limfa  follikulalari;  4–limfa  va  qon 

tomirlar chigali; 5–qon tomir kapillyarlar to‘ri; 6–qadahsimon  hujayralar. 

 

 

---

 

359 

Ingichka  ichak  devori  quyidagi  pardalardan  tuzilgan:  1)  shilliq  parda  –  tunica 

mucosa  va  uning  shilliq  osti  qavati  –  tela  submucosa;  2)  muskul  parda  –  tunica 

muscularis; 3) seroz parda – tunica serosa. 

Shilliq  parda  ichakning  eng  ichkarisida  joylashgan  bo‘lib,  shilliq  osti  qavati 

tufayli  harakatchan  bo‘ladi  va  ko‘ndalang  burmalar  hosil  qiladi.  Shilliq  parda 

Yuzasida  taxminan  4  mln  ga  yaqin  vorsinkalar  (so‘rg‗ichlar)  –  villi  intestinales 

mavjud. Vorsinkalar va ular ostidagi o‘raga o‘xshash chuqurchalar, kriptalar silindrik 

hoshiyali  epiteliy  bilan  qoplangan  bo‘lib,  unda  juda  ko‘p  mikrovorsinkalar  tutadi. 

Ovqat  moddalari  shular  orqali  shimiladi  va  vorsinkalar  ichidagi  qon  hamda  limfa 

tomirlariga  so‘riladi.  Ingichka  ichakning  shilliq  pardasida  shilliq  ishlovchi 

qadahsimon hujayralar va ichak shirasini chiqaruvchi hujayralar joylashgan. Bundan 

tashqari,  yakka-yakka  folliculi  lymphatici  solitarii  yoki  g‗uj-g‗uj  –  folliculi 

lymphatici agregati joylashgan limfa tugunlari ham bo‘ladi. Shilliq osti qavati muskul 

pardani  shilliq  qavati  bilan  biriktirib  turadi,  u  biriktiruvchi  to‘qimadan  tuzilgan. 

Shilliq osti qavatida qon tomir va nerv chigallari ko‘p joylashgan. 

Muskul  parda  silliq  muskul  hujayralaridan  tashkil  topgan  tolalardan  tuzilgan 

bo‘lib, tashqi  qavati  uzunasiga, ichki  qavati  esa  aylanasiga  ketgan  tolalardan  iborat. 

Seroz parda qorin(peritoneum) ning bir qismi bo‘lib, ichaklarni eng ustki tomonidan 

o‘rab  turadi.  Jumladan  o‘n  ikki  barmoq  ichakning  ko‘pchilik  qismini  faqat  old 

tomondan  o‘rasa,  och  va  Yonbosh  ichaklarni  chor-atrofdan  o‘rab,  ichak  tutqichi  – 

mesenterium ni hosil qiladi.