Toshkent pediatriya tibbiyot instituti xalqumning klinik anatomiyasi, fiziologiyasi va tekshirish usullari

Ultratovush tekshirish USULI 

(Exografiya, sonografiya) 

 

Exografiya  bo’yin  yumshoq  to’qimalarini  tekshirishda  keng  qo’llaniladi. 

Buning  yutuqlari  ko’p  vaqt  talab  etmaydi,  nojo’ya  ta’sirldari  yo’q,  dinamikada 

kasallikni kechishini kuzatish mumkinligini ta’minlaydi, arzon narxni ta’lab etadi, 

ishlatishni  osonligi  va  yumshoq  to’qimalar  yaxshi  vualizastiyalanadi.  Exografik 

yog’, mushak va bez to’qimani aniq qiyosiy ajratish mumkin.  

UTT to’qimani xoxlagan tekislikda tomogrammasini olish imkonini yaratadi. 

Buning  muhimligi,  masalan,  bo’yin    hosilalarini  qon  tomirga  nisbatan 

joylashganligini aniqlash imkonini yaratadi. Doppler usullari bilan esa qon oqimini 

qanday holatda ekanligini aniqlash imkonini beradi. Hozirgi kunda UTT tashhisoti 

rivojlanishi  natijasija  intervenstion  radiologiya  rivojlandi.  U  usulni  tashhisot  va 

davolashda  qo’llasa  bo’ladi.  Tashhisot  uchun  UTT  ostida  gistologik  tashhisot 

uchun  aspirastion  ingichka  ignali,  yo’g’on  ignali  va  mahsus  ignalar  bilan 

biopsiyalar  olish.  Davolashda  esa  exografiya:  yomon  sifatli  o’smalarni 

embolizastiya  qilishda,  qalqonsimon  bezni    toksik  tugunlarida  spirt  yuborish 

uchun,  bo’yinning  yallig’lanishli  kistalarini  aspirastiya  qilishda  va  hakozolarda 

ishlatiladi.  

Ohirgi  yillarda  dopplerografiya  usulidan  keng  foydalanilmoqda.  Hozirda 

dupleks  exografiyalar  ishtilmoqda.  Zamonaviya  asboblar  faqatgina  magistral 

tomirlarda  emas  balki  to’qimadagi  qon  aylanish  holatlarini  aniqlashni  imkonini 

yaratadi.  

---

69 

 

Ohirgi paytlarda  qon  aylanishni  UTT  bilan  tekshirish  uchun  maxsus  doppler 

signalini  kuchaytiruvchi    kontrast  moddalardan  foydalanilmoqda  (masalan, 

galaktoza).   

UT  usullari  jadallik  bilan  rivojlanmoqda.  Hozirda  endoskopik  ultra  tovushli 

asbob  uskunalar  qo’llanilmoqda.  Bu  asboblarning  datchiklari  bilan  og’iz  orqali, 

halqum orqali va qizilo’ngach orqali tekshirishlar olib borishi mumkin.