Toshkent pediatriya tibbiyot instituti

41-rasm. Tuxum xujayraning tuzilishi 
 
Shunday  qilib  tuxum  hujayrasining  ko‘payishi  va  o‘sishi 
tuxumdonda, yetilishi esa bachadon nayida amalga oshiriladi.  
SPERMATOGENEZ. Erkaklar jinsiy hujayrasi– spermatozoidlar 
urug‘donning  egri-bugri  kanalchalarida  paydo  bo‘ladi.  Spermatogenez 
deb  nomlanuvchi  bunday  jarayon  balog‘at  yoshiga  yetganlarda 
boshlanadi.  Urug‘donda  spermatozoidlarning  ishlab  chiqarilishi  jinsiy 
aktivlik  so‘nguncha  davom  etaveradi  va  egri-bugri  nay  devorida 
spermatogenezning  turli  davriga  mansub  bo‘lgan  jinsiy  hujayralar 
ma'lum  bir  tartibda  joylashadi.  Bu  yerda  spermatogen  xujayralaridan 
tashqari  Sertoli  xujayralari  ham  joylashib,  ular  piramidasimon  shaklga 
ega bo‘ladi. Ularni uchli tomonida tolalar bo‘lib u egri –bugri nayni 2ta 
zona  ya'ni  bazal  va  adlyuminal  zonalarga  bo‘ladi.  Bazal  zonada  o‘zak, 
spematogoniy va o‘suvchi xujayralar bo‘lsa, adlyuminal zonada meyotik 
xujayralar  joylashadi.  Bunda  Sertoli  xujayrasi  –trofik,  tayanch,  ximoya 
va  sekretor  vazifalarni  bajaradi.  Sekretor  vazifasida-  bola  balog‘at 
yoshiga  yetgan  davrdan  boshlab  androgen  saqlovchi  oqsil  ishlab 
chiqarib,  bu  spermatogenezni  shakllanish  davrida  spermatazoidlarni 
dumini  hosil  bo‘lishini  taminlaydi.  Spermatogenez  jarayoni  4  davrga 
bo‘lib o‘rganiladi: