Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov


 Solih Qosiinov. Behbudiy va jadidchilik. « 0 ‘zbekiston  adabiyoti va san'ati».  1990-yil  19-yanvar



Download 20,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet523/679
Sana31.12.2021
Hajmi20,47 Mb.
#271115
1   ...   519   520   521   522   523   524   525   526   ...   679
Bog'liq
umumiy pedagogika

1 Solih Qosiinov. Behbudiy va jadidchilik. « 0 ‘zbekiston  adabiyoti va san'ati».  1990-yil  19-yanvar.

2 Sh.Turdiyev.  Mahmudxo‘ja Behbudiy.  «Fan va turmush»,  1989,1- son.

3 «Inqilob» gazetasi,  1922-yil,  1-soni.

548


aziz  umrini  fido  qildi.  Uning  hamfikrlaridan  toshkentlik  jadidlardan 

MUNAWAR  QORI  ABDURASHIDXON  O T L I  (1878-1931) 

ham  «usuli  savtiya»  maktabiga  ixlos  bilan  qarab,  chor  hukumati 

Turkiston  o6lkasidagi  aholini  qanday  ma’naviy-madaniy  uzlatda 

saqlayotganini  va  undan  qutulish  choralari  faqat  maktab  ta’lim- 

tarbiyasidagi keskin islohotga boliqligini to6g‘ri tushungan holda chor 

hukumatining  mustamlakachilik  boshqaruv  usuliga  qarshi  kurashda 

faollik  ko‘rsatdi:  mana  shu  maqsad  yoiida  Toshkentda  ilor  fikrli 

ziyolilar va turli  gumhlardan iborat  «Turon» jadidlar jamiyatini tashkil 

etdi.  Uzi  ta ’kidlaganidek:  «Chor  hukumatini  y o ‘qotish  jadidlarning 

tilagida  bor  edi.  Siyosiy vazifamiz  va  maqsadimiz  ham  shundan  iborat 

bolishiyashirinemas»l.

Munawar  qori  Turkiston  oikasining  iqtisodiy  va  madaniy 

taraqqiyot  yoiiga  kirishida,  musulmon  bolalariga  dunyoviy  bilimlar 

berishning  birdan-bir  yoii,  eng  avvalo,  mavjud  eski  maktab  va 

madrasalami  isloh  qilish,  yangi  maorif  tarmoqlarini  yaratishda  deb 

tushungan  holda,  ocrus-tuzem  maktablariga  qarshi  yangi  usuldagi 

maktablami ochishga ahd qiladi. U xalq orasidagi buyumparast,  savdoni 

taraqqiy  ettirmay,  hunarmandchilikni  rivojlantirish  to6g6risida  jiddiy 

qayg‘urmay,  sudxo6rlik  orqali  boyigan  kishilaming  loqaydligi, 

murosasozligi  oqibatida yuzaga kelgan milliy  porakandalikni tag-tomiri 

bilan  qo6porib  tashlash  uchun  maorifni  mutlaqo  yangidan  tashkil  etish 

zamrligini  anglagan  holda  ishga  qaf iy  kirishadi.  Shu  bois,  u  1901- 

1904-yillarda qrimlik do6sti Rasim Kishod yordamida Toshkentda «usuli 

savtiya» yoki yangi  usuldagi jadid maktabini  ochadi.  U  maktabni  awal 

o6z  hovlisida,  keyin  boshqa joylarda  ochishga harakat  qiladi.  Bu  ishda 

unga  tog6asining  o6g6illari  Hasanxo6ja  va  Eshonxo6ja  Xoniy  yaqindan 

yordam  berishadi.  Bu  haqda  yozuvchi  Mo6minjon  Muhammadjonov 



«Turmush  urinishlari»  kitobida  quyidagicha  hikoya  qiladi:  «...shayx 

Xovand  Tahur  dahalik  Mirdadaxo6jaboyning  mehmonxonasida  maktab 

ochib,  bir-ikki  yildan  berib  Abdusami  qori  degan  bir  kishi  bilan  bola 

o6qitib  turmoqda  bo6lg6onin  aytdilar...  Bolalaming  o6qishlarini  sinf- 

sinflarida  yurib  ko6rib  chiqdim.  Hozirda  to6rt  sinf  boshlang6ich 

(ibtidoiy)  maktab  boiib,  yaxshigina  tartiblik:  parta  qora  taxtalar,  yer 

yuzi  bo6laklarining  (qit’alarining)  qisqacha  ham  butun  xaritalari  bor 

ekan.



Download 20,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   519   520   521   522   523   524   525   526   ...   679




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish