Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

1 Alisher Navoiy. Nazmul javohir.  15-tom. -T.: Badiiy adabiyot, nashrivot, 

1966, 

17-bet.

2 Alisher Navoiy. Mahbub ul-qulub.  12-tom, -T .,  19686,17-bet.

358

---

qancha  ko‘proq  esa,  yanglishishi  shuncha  krimliroq  boiur  va  zini 

katta  ko4rsatib,  tortishuvi  qancha  esa,  ortiqroq  o‘zi  xalq  o6rtasida 

shuncha rasvoroq ko‘rinur, deydi:

Xatog‘a tadoruk nedur bexilof,

Ayoii qilmoq o6z sahviga e’tirof,

Vagar qilsa sahviga ijro dail,

Ki yaxshidur aylar iki biL1

Ya’ni kishi xato qilganda yanglishganini bo‘yniga olsa -  bu yaxshi. 

Agar  o6z  xatosiga  dalil  ko‘rsata  bersa,  uning  xatosi  yana  ikki  barobar 

ortadi, deydi alloma.

Xulosa  qilib  aytganda,  Alisher  Navoiyning  komil  insonni 

shakllantirishga oid fikrlari, uning taiimiy-axloqiy qarashlari pedagogik 

fikr  taraqqiyotida  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Allomaning  pedagogik 

qarashlari  o4zidan  oldin  oigan  salaflarining  bu  boradagi  ilg6or 

taiimotiga,  shuningdek,  komil  insonni  tarbiyalashga  oid  an’anaviy 

Sharq xalqlari taiim-tarbiya yriqlariga asoslanadi.

Alisher  Navoiyning  taiim-tarbiyaviy  qarashlarida  komil  inson 

aqliy,  axloqiy,  ilm-ma’rifatga intilgan ijodkor,  qobilyatli,  bilimdon,  oqil 

va dono kishi,  sofdil,  insonparvar,  saxovatli,  sabr-qanoatga ega boigan, 

adolatli,  muruwatli,  kamtar,  sogiom  va jismonan  baquvvat,  mard  va 

jasur barkamol  insonni shakllantirishdan iboratdir.

4.5. ABDURAHMON JOMIYNING TA’LIMIY-

AXLOQIY QARASHLARI

Abdurahmon  Jomiy  (1414-1492)  «Haft  avrang»  («Yetti  taxt»), 

taiim-tarbiyaga  oid  «Bahoriston»  asarlari  bilan  jahon  madaniyati  va 

pedagogik 

fikrlar 

taraqqiyotiga 

munosib 

hissa 

qshgan 

allomalardandir..

Abdurahmon  Jomiy  o4zining  mashhur  «Silsilatus  zahab»  («Oltin 

tizmalar»)  dostonida esa «Sevimli,  aziz farzandga nasihat»  bobida,  eng 

awalo  har bir yosh bilim olishi  zarurligi,  chunki  inson umri juda  qisqa 

boiib,  bu  ummi  behuda  o6tkazmasligi,  ammo  bilim  olgandan  so6ng 

unga amal qilish  lozimligini ta’kidlaydi va amaliyotsiz ilm ham behuda 

ekanligini alohida uqtirib o6tadi:

Ilm 

yoiiga qadam qo‘y, chunki shu y o i farovon,

Ammo umringning yoii, g6oyatda qisqa — bir on.

Har bir kishiga boim as qayta yashash muyassar,