Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

Xitoy  va 

Hindiston  mamlakatlari  xalqlari  ham  jahon  ilm-fani  va  madaniyati, 

pedagogikfikrlar taraqqiyotiga o 'zlarining ulkan hissasini q o (shganlar

.

Qadimgi Xitoyda dastlabki  falsafiy va pedagogik fikrlar eramizdan 

oldingi VII-VT asrlarda dao2  qonuniga asosan tarkib topgan va taraqqiy 

etgan.  Qadimgi  xitoyliklaming tabiat hodisalari  va  shaxs  taiim-tarbiya 

ham  qonuniyatli  asosda  taraqqiy  qiladi,  degan  tasawurlari,  dunyo 

moddiydir, degan taiimotiga bogiiqdir.

«Daosizm»3  taiimoti  asoschisi  Lao-szi  ta’kidlashicha?  «Ulug6  dao 

hamma  yoqqa  qarab  oqadi.  U  ngga  ham,  so‘lga  ham  yoyilgan.  U 

tufayli jami mavjudot tugiladi,  bu mavjudot hamisha o6zgarishda bo6lib 

bir joyda  to6xtab qolmaydi».

Daosizmda  ta’kidlanishicha,  go6zallik  va  xunuklik,  balandlik  va 

pastlik,  yaxshilik  va  yomonlik,  borlik  va  yo6qlik,  uzun  bilan  qisqalik, 

taiim   bilan  tarbiya  bir-birini  tug6diradi,  birin-ketin  keladi,  bir-biriga 

bog6liq  bo6ladi,  tabiatdagi  barcha  mavjudot,  barcha  hodislar,  taiim   va 

tarbiya jarayoni  qarama-qarshiliklami o6z ichiga oladi.

Daosizm taiimoti  vakillari  bilishda hissiy  va mantiqiy jihatlaming 

mavjudligi masalasini  o6rtaga qo6yib, bilishda hissiyot va amaliyotning 

ahamiyatini kamsitib, aqlni bo6rttirib yuborganlar.

Xitoyda  konfutsiylik  falsafiy  taiimoti  asoschisi  Kun  Futszi 

Kontszu,  Kun  Syu,  Kun  Chjunni  -   Konfutsiy  miloddan  awalgi 

taxminan  522-yilda  Syuyfush  viloyatida  kambag6allashib  qolgan 

aristokrat va harbiylar oilasida tug6ilgan.  U miloddan awalgi 479-yilda 

Xitoyning Shandun viloyatida vafot etgan.

Qadimgi Xitoyda miloddan avvalgi V-III asrlarda  falsafiy  tafakkur

-