Agar mag‘ribda boisa kimsa sokin,
Ani bilmoq erur bir kunda mumkin.
Nizom o id i sipohlik ishig6a,
Yetib ham manfaatlar ko‘p kishig6a...
Bu hikmat Rusiyaning davlatidin,
B oiubdur ilmning hosiyatidin.
Fan-texnika yordamida, deydi Furqat, elektr lampochkasi haqida rus
olimlari abefilta, begugurt, beyog ‘ yonadigan iampa yasabdurlar. Mana
bu ajab san'atki, bu dunyoda kamdir, vujudi kelsa ham ijodda kamdur»,
deb zavqlanadi u.
Furqat xalq turmushini yaxshilash uchun fan-texnikani rivojlantirish
kerakligini, buning uchun ham fan-texnika yutuqlaridan xabardor boiish
zarurligini uqtiradi. U o‘z' vatandoshlarini ko‘rgazma (vistavka)ga
qo6yilgan mashina va boshqa asbob-uskunalami krib o‘rganishga va
o‘zlashtirishga chaqiradi:
Kelib anda hunar komil qilurlar,
Ko‘rib ko‘b ilmni hosil qilurlar.
Nechunkim matnda mustahsan hunar ko‘b,
Hunar oyini diqqat asar ko4bv
Kimikim boisa donishmand oqil,
O ia ilmu hunarg‘a ko‘ngli moyil.
Ko6rinadiki, Furqat ilm egallash va hunar o‘rganishga qiziqtirish,
tushuntirish va ishonch hosil qilishning eng samarali vositasi
har
bir
ish
va har bir harakatning amalda bajarilishini nazarda
tutgan
edi.
Uning
ana
shu xususdagi she’rlarida zbek xalq pedagogikasidagi «Bir
yigitga
yetmish hunar oz» va boshqa ma’nodagi maqollar
o6z
ifodasini
topgan.
Shoir Furqatning ilm va hunar egallash haqidagi. fikrlari
hozir ham
o6z
qimmatini yo6qotmagan. Aksincha, ularni
yoshlar ongiga yanada
chuqurroq singdirish muhim vazifadir,
Furqat ms olimlari yaratgan fan4exnika va madaniyatning
afzalliklarini, uning mamlakat rivoji uchun katta ahamiyatga egaligini
ta’kidlab,
rus
xalqidan
etishib
chiqqan ■
mashhur
olimlami
donishmandlarday qadrlaydi:
Zihi davroni farhanda nishoni?
Zamon o id i Urusiya zamoni...
B oiib shul asr hikmat ahli hadsizf
Fatonat, ahli donishmand adosiz.
Umumi fanda Aflotundan afzal,
Kamoli aqlu donish birla akmal.
491
Furqat fan-texnika va madaniyat yangiliklarini o‘rganish uchun rus
tilini o6rganish zarurligini ta’kidlaydi:
«Rusiya xalqi xati lison o ‘rganmoqqa bizni taklif qilsaf murodi
yomon emasdir. Balki mamlakat obod bo (libf fuqaro raiyalar. osoyishta
bo Imoqlarini xohlaydilar. Az baski Rusiya xalqi hamma vaqt biz
musulmon xalqini davlatmand va xursand bo ‘Imog ‘imizga qo ‘shish
qiladi».1
Mamlakatning qoloqligi va xalqning jaholatda yashaganliklari
sababini ilmsizlikda deb bilgan Furqat o‘sha davr ta’lim tizimining
yaroqsizligini ko6rsatadi. U «Gimnaziya» she’rida gimnaziya va rus-
tuzem maktablarida joriy qilingan o6qitish usuli afzalliklarini va
dunyoviy fanlar ocqitilishini shunday tasvirlaydi:
Do'stlaringiz bilan baham: