Тошкент молия институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи dsc

1-жадвал 
Молиявий ҳисоб ва ҳисоботининг фан сифатида шаклланиши асослари
12
Асослар 
Тавсифи 
Мақсади 
Ахборот фойдаланувчиларни қарорлар қабул қилишлари учун ҳисоб 
субъектлари молиявий ҳолати, унинг операциялар таъсирида ўзгариши, 
пул маблағларининг ҳолати ва ҳаракати ҳамда даромад ва харажатлари 
тўғрисида ахборот билан таъминлаш 
Ҳисоб 
субъектлари 
Хусусий корхоналар, «шерикчилик жамиятлари»*, акциядорлик 
жамиятлари, йирик корпорациялар, ишлаб чиқариш кооперативи ва 
унитар давлат корхоналари, банклар ва кредит ташкилотлари, бюджет 
ташкилотлари ва нодавлат нотижорат ташкилотлари 
Предмети ва 
объекти 
Активлар, мажбуриятлар, хусусий капитал, даромад ва харажатлар ҳамда 
молиявий-иқтисодий ҳодисалар (жараёнлар) 
Қоидалар ва 
принциплари 
Асосий фундаментал қоида: фаолиятнинг узлуксизлиги, доимийлик ва 
ҳисоблаш; Фундаментал сифат тавсифи: уйғунлик, ҳаққоний ва объектив 
тақдим этиш
Методи (усул ва 
услублари) 
Объектларни тан олиш, баҳолаш, ахборотларга ишлов бериш, гуруҳлаш 
ҳамда узатишда қўлланиладиган усул ва услублар мажмуаси 
Процедураси 
ҳамда цикли 
Пулда 
ўлчаниладиган 
иқтисодий 
ҳодисаларни 
тан 
олиш, 
идентификациялаш, ўлчаб баҳолаш, қайта ишлаш, молиявий ҳисоботлар 
тузиш ва тақдим қилишда бажариладиган бухгалтерия ҳаракатларининг 
энг самарали мантиқий кетма-кетлиги 
Бухгалтерия 
ҳисоби жараёни 
маҳсули 
(молиявий 
(ҳисоботлар)
Молиявий ҳисоботлар бухгалтерия жараёни натижасининг маҳсули 
ҳисобланади. Уларга молиявий ҳолат тўғрисидаги, фойда ва зарарлар ва 
бошқа тўплам даромадлар тўғрисидаги, пул оқимлари ҳақидаги, хусусий 
капиталнинг ўзгариши тўғрисидаги ҳисоботлар ҳамда изоҳлар, ҳисоб 
сиёсати ва тушунтиришлар киради 
Ахборот 
фойдаланув-
чилари 
Корхона менежерлари; мулкдорлар, потенциал инвесторлар ва 
кредиторлар; қонун ҳужжатларига мувофиқ давлат органлари (солиқ ва 
статистика органлари); бошқа ахборот фойдаланувчилар 
*Шерикчилик жамиятларига масъулияти чекланган жамиятлар, қўшимча масъулиятли жамиятлар ва 
бошқа шерикчилик асосидаги корхоналар киради.
12
Муаллиф томонидан ишлаб чиқилган. 

---

16 
Молиявий ҳисоб ва ҳисобот фанининг муҳим хусусияти унинг ўзига хос 
процедурага ҳамда циклга эга эканлиги ҳисобланади. Илғор хорижий 
тажрибаларни тадқиқ қилиш асосида молиявий ҳисоб ва ҳисобот жараёнини 
қуйидаги босқичларга ажратамиз (1-расм):