Toshkent moliya instituti “tasdiqlayman”



Download 2,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet279/294
Sana16.01.2022
Hajmi2,2 Mb.
#373768
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   294
Bog'liq
ijtimoiy sugurta

 
Qonuniy baza 
Ikkinchi  jahon  urushidagi  mag’lubiyat  natijasida  davlatning  fojeali 
ahvoli(giperinflyatsiya,  ko’p  firmalarning  tugatilishi,  asosan  harbiy  sanoatda 
ishsizlik,  minglab  qochoqlar,  etim  va  urush  qurbonlari  )  aksariyat  aholining 
yashash darajasi o’ta darajada tushib ketishiga sabab bo’ldi va bu shoshilinch 
tarzda ijtimoiy ta’minot bo’yicha qonunlar qabul qilishni taqozo etdi. 
Milliy  xo’jalikni  qayta  qurish  sharoitida  ijtimoiy  ta’minot  tizimiga 
tuzatishlar kiritish zarurati tug’ildi. 


 
222 
80-yillar  boshlarida  barqaror  iqtisodiyot  sharoitida  ijtimoiy  ta’minot 
tizimi islohotlari boshlandi. Uning zarurligi demografik vaziyatning o’zgarishi, 
xususan,  aholining  qarishi,  shuningdek,  ayollarning  mehnat  bozoriga  faol 
chiqishidan kelib chiqdi. 1950 yilda 65 yoshli va undan katta aholi sonining 5 
% ini tashkil qilgan bo’lsa, 1990 yilga kelib 12% ga etdi. Taxmin qilinishicha, 
2025 yilga borib bu jarayon yanada faollashadi va 25% ga etadi. Bu yashash 
davomiyligining  keskin  uzayishi  va  tug’ilishning  sezilarli  darajada  qisqarishi 
bilan  bog’liq.  Demografik  siljishlar  ijtimoiy  ta’minot  tizimi  oldiga  o’sib 
borayotgan keksa  yoshlilar toifasiga  to’lanadigan  to’lovlar uchun qo’shimcha 
mablag’ qidirib topish muammosini ko’ndalang qilib qo’ydi.  
Ijtimoiy  ta’minot  tizimi  islohotlariga  kirish  jarayonida  hukumat 
aholining  xarajatlar  yukini  kamaytirish  uchun  uning  turli  toifalariga  bir  xil 
sharoit  yaratish  maqsadida  shaxsiy  sug’urta  va  pensiya  ta’minotini  bir 
xillashtirish yo’lidan bordi. 
1986  yilda  keksa  yoshlilarni  ishga  yollash  to’g’risidagi  qonun  amalga 
kirdi. Bu bir tomondan ishchi kuchining qarishi, boshqa tomondan esa bu toifa 
ishchilarning mehnat qilishni davom ettirishga bo’lgan moyilligi bilan bog’liq. 
Bundan  tashqari,  hukumat  keksa  yoshlilarning  yaxshi  sharoitlarda  yashashi 
uchun  ijtimoiy  himoya  va  ta’minot  tizimini  yaratish  bo’yicha  maxsus  davlat 
dasturlarini ishlab chiqishni zarur hisoblardi. 
Natijada  1989  yilda  hukumat  oltin  reja  ya’ni  insonlarga  tibbiy  xizmat 
ko’rsatish va ularning farovonligini oshirish bo’yicha yillik strategiyani qabul 
qildi. Bu reja shu toifa kishilarga uyda xizmat ko’rsatish tizimini yaratishga va 
to’liq sharoitlardagi                            uylarini qurishga qaratilgan 1993 yildan 
boshlab  “oltin  reja”ga  aniq  dasturni  ishlab  chiquvchi  o’z-o’zini  boshqarish 
organlari ham qo’shiladi. 
Bu reja 1994 yilda kengaytirilib va to’ldirilib “oltin reja” deb nomlandi. 
Ijtimoiy  ta’minot  tizimidagi  alohida  g’amxo’rlik  tug’ilishni  oshirish  va 
bolalikni  muxofaza  qilish  uchun  sharoitlar  yaratishga  qaratilgan  tug’ilish 
darajasini pastligi  ko’pgina sabablarga masalan ko’pchilik yapon ayollarining 
oliy  ma’lumot  egallashga  intilish,  oila  qurish  masalasini  ko’proq  qoldirish, 
faqat  moddiy  ahvolini  yaxshilash  uchun  emas,  balki  dunyoqarashni  oshirish 
uchun ishlashiga bog’liq. Shuning uchun ijtimoiy muammolarning eng muhimi 
ayollarga  ishdan  ajralmagan  holda  tug’ish  va  bola  tarbiyalash  uchun  sharoit 
yaratish bo’lib qoldi. 
Bu muammoning echilishida birinchi bo’lib erkak va ayollarning mehnat 
qilish  uchun  teng  imkoniyatlarni  ta’minlash  bo’yicha  qabul  qilingan  qonun 
hissa qo’shadi.   Bola  parvarishi uchun ta’tilga  chiqish to’g’risidagi qonun bu 
ta’tilni ota-onalardan biriga bola bir yoshga etgunga qadar berilishini nazarda 
tutdi. 1994 yilda qabul qilingan yollanma ishchilarning sug’urtasi to’g’risidagi 
qonun  o’zgartirishga  ko’ra,  bu  ta’til  davrida  ish  haqining  25%i  to’lovlar 
kafolatlaydi. Yollanma ishchilarning shaxsiy va pensiya sug’urtasi to’g’risidagi 
qonunga kiritilgan o’zgarishlarda ularning ta’til davrida sug’urta fondiga badal 
to’lashdan ozod etilishi ko’zda tutilgan. 

Download 2,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   294




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish