Toshkent moliya instituti “tasdiqlayman”

 

---

 
215 
2. Sug’urtalanuvchilar va sug’urta xodisalari. 
 
 
Sug’urtaga qonunchilikda ko’zda tutilgan erta pensiyaga chiquvchi kasb 
egalari  xavfli  mehnat  sharoitlarida  ishlovchilar,  transprot  ishchilari  va  h.klar, 
shuningdek I va II guruh nogironlari qabul qilinmaydi. 
 
Sug’urta davri belgilangan pensiyaga chiqish yoshi bilan sug’urtalangan 
shaxsning  shartnomasi  rasmiylashtirilgan  paytdagi  yoshi  orasidagi  farq  bilan 
aniqlanadi va u 1 yildan kam bo’lmasligi kerak. 
 
Qo’shimcha  pensiya  sug’urtasining  sug’urtasi  hodisalari  bo’lib 
quyidagilar hisoblanadi: 
 
-  sug’urtalanuvchining pensiya yoshigacha qolgan umri; 
 
-  sug’urtalanuvchining pensiya yoshiga etmagan vafot etishi; 
 
-  sug’urtalanuvchining  pensiya  yoshigaetgandan  keyingi  5  yil  ichida 
vafot etish. 
 
Quyidagi holatlar sug’urta hodisalari deb tan olinmaydi: 
-sug’urtalovchining 
favqulotdda 
va 
urish 
holatlari 
paytida,       
shuningdek  shartnomaning  amal  qilish  hududidagi  harbiy  harakatlar  paytida 
vafot etishi; 
     -sug’urtalovchining  alkogol,  narkotik,  zaharli  maddalar  ta’sirida  yoki 
qonunga  g’ilof  harakatlarni  sodir  etganda  yoki  o’z  joniga  suiqasd  qilgandagi 
o’limi; 
sug’urta  summasi  tamoillarining  kelishuvi  asosida  belgilangan  va  u  sug’urta 
shartnomasi tuzilagan paytdagi pensiyaning eng kam miqdoridan ko’p bo’lishi 
kerak.  Sug’urta  shartnomasining  amal  qilish  davrida  sug’urtalovchining 
sug’urta  summasining  miqdorini  oshirish  huquqiga  ega.  Buning  uchun 
sug’urtalovchiga shartnoma muddatiga mos ravishda mos ravishda qo’shimcha 
sug’urta mukofoti to’laydi va sug’urta shartnomasi qaytadan rasmiylashtiriladi. 
 
Sug’urta  mukofatining  hajmi  sug’urtalanuvchining  jinsi  sug’urta 
muddati  va  tanlagan  pensiyaning  miqdoriga  ko’ra  aniqlanadi.  Mukofatni 
to’lash  davri  shartnomada  ko’rsatiladi,  u  har  oy  kvartilda  yoki  yilda  ham 
to’lash mumkin.  
 Qo’shimcha  pensiya  sug’urtasida  shartnomani  amal  qilishi  3ta  davrga 
bo’linidi: 
1. sug’urta mukofatini to’lash davri (10yoshdan)    
2.  kutish  davri  (masalan  sug’urtalangan  shaxsning  pensiya  yoshiga  etgunga 
qadar agar badal shu yoshgacha to’langan bo’lsa) 
3. sug’urta summasini muntazam pensiya shaklida to’lash davri. Sug’ura 
davrida birinchi    yili sug’urta mukofati bir yo’la to’lanadi. Jamoaviy    
sug’urtada  
sug’urta mukofati naqt pulsiz hisob kitob yo’li bilan to’lanadi. Yakka holdagi 
sug’urtada esa naqd pulsiz yoki naqd pul bilan to’lash mumkin.  
 
Jamoaviy 
sug’urtada 
sug’urtalanuvchi 
arizaga 
sug’urtalangan 
shaxslarning  ro’yxati  ularning  shartnoma  tuzilgan  paytdaga  yoshi,  pasport 
ma’lumotlari,  sug’urta  summasi  miqdori,  shuningdek,  haq  oluvchilarning 
ro’yxatini  ilova  qilib  keltiriladi.  Sug’urtalanan  ishchi  ishdan  bo’shagan 

---

 
216 
taqdirda  sug’urtalanuvchi  shartnomada  uni  yangi  qabul  qilingan  ishchi  bilan 
almashtirsh huquqiga ega. 
 
Sug’urta  shartnomasi  tugagandan  keyin  sug’urtalanuvchi  sug’urta 
summasini bir yo’la olish huquqiga ega.