Toshkent moliya instituti "tasdiqlayman"

qobiliyat,    layoqat,    salohiyat,    iste’dod,  o`quv,  talant,  mahorat  so`zlari  o`zaro 
sinonim  bo`lib,  ularning  har  biri  har  xil  nutq  sharoitida  keladi,  birining    o‘rnida 
ikkinchisini  qo`llab  bo`lmasligi  ham  mumkin.  Yoki  olam,  dunyo  va  jahon 
so`zlarini  olaylik.  Ular  ham  o`zaro  sinonim  so`zlardir,  biroq  biz  “olamga 
sayohatni    jahonga  sayohat”  deb  aytolmaymiz.  Xuddi  shu  kabi  “dunyo 
voqealarini    olam    voqealari”  deb  berish  nutqning  to‘g`riligiga  putur  yetkazadi. 
Demak,  har  bir  so`zning  o`z  nozik  ma’no  qirralari  faqatgina  nutq  jarayonida, 
atrofdagi boshqa so`zlar bilan munosabatda ochilar ekan.  

---

216 
 
Tildagi  kerakli  grammatik  shakllarni  tanlashni, 
ularni joy-joyida ishlatishni har bir o`qituvchi  bilishi 
kerak.  So`z  tanlash,  ularni  boshqa  so`zlar  bilan 
bog`lash, 
qiyoslay 
olish 
o`qituvchidan 
katta 
mehnatni, qunt bilan, diqqat bilan o`z ustida ishlashni 
talab etadi. Puxta ishlangan nutq esa to‘g`ri bo`ladi. 
 Shundagina  o`qituvchi    nutq    to‘g`riligiga 
erisha  oladi,  bu  esa  o`z  navbatida  nutq  madaniyatining  asosiy  talablaridan  birini 
bajarganlik  hisoblanadi.  Auditoriyada  so`zlarni  to‘g`ri  talaffuz  qilish,  urg`ularni 
joy-joyiga  qo`yish,  nutqning  o‘qilish  maromiga  e’tibor  berish,  kerakli  o`rinlarda 
to`xtamlarga  diqqat  qilish  o`qituvchining  mahoratiga  bog`liq    bo`ladi.  Til 
imkoniyatlaridan  mahorat  bilan  foydalangan  o`qituvchi  hamma  vaqt  to‘g`ri  nutq 
tuza  oladi,  auditoriyaning  diqqat  markazida  bo`ladi,  uning  so`zlari  o‘qvchilarda 
fikr uyg`otadi hamda ularda yangi g`oyalarning tug`ilishiga turtki bo`ladi.