Toshkent moliya instituti "tasdiqlayman"

4. Vizual axborotlar. 
Biz qanday ko`ramiz: vizual munosabatlar. Har safar biz 
ma’lumotlarni  ko`rish  orqali  qabul  qilganimizda,  o`zimiz  ko`rayotgan 
narsalarning  o`xshash  va  farqli  tomonlarini  aniqlashga  harakat  qilamiz.  Buning 
yordamida  obyektlarni  obrazlar  orqali  ajratish  mumkin,  balki  ularning 
ahamiyatini  ham  tushunish  mumkin.  Masalan,  ranglardagi  farq  oldimizda  2  ta 
turli  obyekt  borligini  anglatadi,  masshtablardagi  farq  shuni  anglatadi-ki,  bir 
obyekt  boshqasiga  nisbatan  bizdan  uzoqroqda  joylashgan  va  h.k.  Obyektlar 
o`rtasidagi munosabatni bizning miyamiz tahlil qilgandan keyin, obrazning barcha 
qismlarini yaxlitlaymiz hamda nimani ko`rayotganimizni tushunamiz.
6
 
Bu  jarayon  bizning  obyektlarni  ko`rish  yordamida  guruhlash  qobiliyatimiz 
yordamida  yanada  tezlashadi. Biz  o`simlik  bargini  kuzatayotganimizda, atrofdagi 
obyektlarni,  (xuddi  shunday  rang,  shakl,  o`lcham  va  holatda)  birgalikda 
guruhlanadi,  bu  bilan  “ko`lmak”  tushunchasi  yaratiladi.  Shu  bilan  birga  biz 
barcha o`simliklarni bir-biri bilan taqqoslaymiz. 
Qabul  qilishning  bu  prinsiplari  biz  axborotni  qanday  guruhlashni 
tushunishimiz  uchun  kalit  vazifasini  o`taydi.  Masalan,  yonma-yon  joylashgan 
obyektlar  sifatida,  biz  ularni  yaqinlik  belgisi  yordamida  guruhlaymiz,  xuddi 
shunday bir xil obyektlarni o`xshashlik belgilari bilan  guruhlaymiz. 
Yaqinlik, o`xshashlik, oradagi masofa, tugallanganlik. 
Ammo,  vizual  axborotning  psixologik  jihatlarini  tushunish  samarali  vizual 
obraz  yaratish  uchun  yetarli emas. Buning uchun biz  quyidagilarni  tushunishimiz 
zarur: 
- Bu jihatlarni (aspektlarni) biz o`z ishimizda qanday ishlatishimiz mumkin? 
        -Qanday vositalar yordamida obyektlar har xil bo`ladi? 
Variantlar ko‘p bo‘lishiga qaramay, obyektlarga vizual tasvir berishning 5 ta 
bosh kategoriyasi mavjud: 
                                                           
6
 Stephen Bailey. Academic Writing.  A Handbook for international student`s. London, 2015, 139-144.