Toshkent moliya instituti "tasdiqlayman"

kutib  oldi.  Uning  qo`lida  sumka  bor  edi. 
(Kimning  qo`lida  sumka  bo`lgan?  O`qituvchining 
qo`lidami yoki talabaning?) 
Rus  guruhini  tamomlagan  ba’zi  talabalarning  u  va  o‘  harflarining  farqiga 
bormasligi: Imtihondagi  savollar   talabani   uylantirib   qo`ydi.  
Tutuq 
belgisining 
qo`llanilish 
doirasini 
bilmaslik: 
Ariza 
bergan 
o`qituvchining    davolari   isbotlanmadi. 
x  va  h  tovushlarini  yozuvda  to‘g`ri  qo`llay  olmaslik:  Daraxt  shohlari 
shamoldan egilib ketgan edi. 
Mantig`i  sog`lom  matn  yoki  ma’ruza  "biri  tog`dan,  biri  bog`dan"  keluvchi 
fikrlardan iborat bo`lmaydi. Shuning uchun matnda yoki ma’ruzada fikr rivojining 
Nutqning mantiqiyligini 
buzuvchi vositalar
: 
 
Nutqda ayrim 
so`zlarning tushib 
qolishi. 
 
«u» va «o`» harflarining 
farqiga bormaslik
.
  
 
«‘» (apostrof) belgisini 
bilmaslik
 
«x» va «h» harflarini 
yozuvda to‘g`ri qo`llay 
olmaslik
 

---

222 
 
o`zagini  buzmaydigan  aniq  kompozitsiya  bo`lishi  zarur.  Maktab  inshosining 
kompozitsion  tuzilishi  uch  qismdan  iborat  bo`ladi:  kirish,  asosiy  qism  va  xulosa. 
Kirishda  mavzu,  uning  ahamiyati,  o`rganilishi  kabi  masalalar  bayon  qilinadi, 
asosiy qismda aytilmoqchi bo`lgan  tegishli mazmun yoritiladi, xulosada esa bayon 
qilingan  fikrlarga  yakun  yasaladi, "qissadan hissa" qilinadi.  Shu    tariqa    mantiqiy  
fikr    asosida    ifodalangan    yaxlit    matn    yuzaga    keladi.  Umuman,  nutqning 
mantiqiyligi  fikr  rivojining  izchilligi,  tushunchalar  va  fikrlar  o`rtasidagi 
munosabatlarning  mantiqiyligi,  nutq  predmetining  aniqligi,  fikr  libosining  fikrga 
majburiyatsiz  loyiqligi  asosida  yuzaga  keladi.  Mantiqiylikdan  mahrum  bo`lgan  
matn nutqiy muloqot uchun yarashiqsiz va mutlaqo yaroqsizdir.