Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

Birlamchi daromadlarni taqsimoti schyoti. 
Bu schyotda tovarlar va 
xizmatlar ishlab chiqarish mobaynida yaratilgan birlamchi daromadlarning ichki 
iqtisodiyot va tashqi dunyo sektorlari o’rtasida taqsimlanishi jarayoni ko’rsatiladi. 
Schyot mamlakat miqyosida va iqtisodiyot sektorlari uchun tuziladi.
5
Birlamchi daromad deganda - institutsion birliklarning boshqa birliklarning 
iqtisodiy faoliyatida bevosita va bilvosita (moliyaviy va ishlab chiqarilmagan 
aktivlari bilan) qatnashganliklari natijasida ega bo’ladigan daromadlarini 
tushunamiz.
Birliklarning iqtisodiy faoliyatida bevosita qatnashishlari quyidagi belgi va 
sifatlar bilan xarakterlanadi: ishlab chiqarishni tashkil qiluvchi va yurituvchi 
sifatida, yollanma mehnatchi sifatida, iqtisodiy faoliyat yuritish uchun xuquqiy 
bazani yaratuvchi va infratuzilmani shakllantiruvchi sifatida.
Birliklarning iqtisodiy faoliyatida bilvosita qatnashishlari quyidagi belgi va 
sifatlar bilan xarakterlanadi: o’z aktivlari bilan ishlab chiqaruvchi birlikning ustav 
kapitalini shakllantirishda qatnashish, moliya mablag’larini kelishilgan muddatga 
berish, asosiy vositalarni moliyaviy lizing asosida berish, birlikning aktsiyalariga 
va qimmatli qog’ozlariga ega bo’lish, ishlab chiqarilmagan aktivlarni berish va 
sug’urta polislariga ega bo’lish.
Birlamchi daromadlar tarkibiga mehnat xaqi, sof soliqlar, foyda, aralash 
daromad va mulk uchun daromad kiradi. 
Schyotning mamlakat miqyosida tuzilish sxemasi quyidagicha ifoda etish 
mumkin: 
Ishlatilishi 
Resurslar 
6.Mulk uchun daromadlar (tashqi 
dunyoga to’langani) 
6.1. Foizlar 
1.Rezident birliklarnig ishlab chiqarishdan olgan 
yalpi foydasi
6.2. Dividendlar 
2. Yalpi aralash daromad 
6.3.To’g’ri 
investorning foydadagi 
ulushi
3.Mulk uchun daromadlar (tashqi dunyodan 
olingani) 
3.1. Foizlar 
6.4.Renta 
3.2. Dividendlar 
6.5.Sug’urta 
polisidan 
olingan 
daromad 
3.3.To’g’ri investorning foydadagi ulushi
3.4.Renta 
5
Йирик корхона ва тармоқлар учун, уларнинг иқтисодий фаолиятини чуқур тахлил қилиш мақсадида, ушбу 
счётни тузиш фойдадан ҳоли бўлмайди.

---

150 
3.5.Sug’urta polisidan olingan daromad 
4.Ishlab chiqarish va import uchun sof soliqlar 
(soliqlar-subsidiyalar) 
4.1. Bevosita ishlab chiqarish uchun sof soliqlar
-soliqlar 
- subsidiyalar (-) 
4.2. Mahsulot uchun sof soliqlar
-soliqlar 
- subsidiyalar (-) 
5.Mehnat haqi (rezidentlar olgani) 
5.1. mamlakat iqtisodiy hududida 
5.2. tashqi dunyodan 
7.Birlamchi daromadlar 
saldosi (1+2+3+4+5-6) yoki Yalpi 
milliy daromad 
8. Asosiy kapitalning iste’moli (AKI) 
9. Sof milliy daromad (7-8)