Toshkent moliya instituti sirtqi fakultet «moliya» kafedrasi

4. Ish natijalari

Korxona biznesini yoki aksiyalar paketini baholash toʻgʻrisida hisobot.

Moliyaviy ekspertiza toʻgʻrisida hisobot.

Kompaniya yuridik ekspertizasi toʻgʻrisida hisobot.

Bundan tashqari mazkur bosqichda savdo maydonini tanlash, ya’ni qimmatli qogʻozlar boʻyicha oldi-sotdi bitimlari roʻyxatga olinadigan fond birjasi va ochiq bozorga chiqish vaqti aniqlab olinadi. IPO oʻtkazish bosqichlaridan eng asosiysi hisoblangan uchinchi bosqichda qimmatli qogʻozlarni davlat organlarida va birjada roʻyxatdan oʻtkazish, joylashtirilishi ⁹kutilayotgan qimmatli qogʻozlar narx diapazonini belgilash, birlamchi emissiya prospektini chop etish amalga oshiriladi.

Yakuniytoʻrtinchibosqichdaesakompaniyaaksiyalariningbirjadamuomalasiboshlanib,undaaksiyadorlarvamenejerlardantashqarianderrayterlar,moliyaviy, yurid ikvasoliqmaslahatchilaripotensialinvestorlarvamoliyabozoriningboshqaishtirokchilariqatnashadi. Shuningdek, strategik ahamiyatga ega kompaniyalar aksiyalarini joylashtirishda davlat organlari ham ishtirok etishi mumkin. Bunda anderrayter (ingl. «Underwriter»)lar birlamchi bozorda aksiyalarni kafolatli joylashtirish bilan shugʻullansa, soliq maslahatchilari aksiyalarni joylashtirishda soliqqa oid masalalar yuzaga kelganda bevosita ishtirok etadi.
Yuqorida ta’kidlab oʻtganimizdek, ¹⁰IPO operatsiyalarini oʻtkazish ma’lum darajada xarajatlarni talab etadi. Bunda aksiyalarni joylashtirishga ketadigan xarajatlarni shartli ravishda boshlangʻich va asosiy xarajatlarga boʻlish mumkin. IPO oʻtkazishning baholanadi. Asosiy xarajatlar bevosita tayyorgarlikka ketgan xarajatlardir. Umumiy maqsadga muvofiqligini baholashga ketgan xarajatlar boshlangʻich xarajatlar sifatida holda, IPO qiymati quyidagi xarajatlardan kelib chiqadi:
- yuridik due diligence;
- moliyaviy va soliqlar boʻyicha due diligence;
- auditorlik hisobotlarini tayyorlash;
- aktivlarni baholash;
- anderrayterlar bilan shartnomalar tuzish va anderrayter mukofoti;
- aksiyalar emissiyasi va ularni roʻyxatdan oʻtkazish xarajatlari;
- soliqlar, bir martalik yigʻimlar va boshqa xarajatlar.
IPO oʻtkazish va amalga oshirish boʻyicha rekord elektron tijorat faoliyati bilan shugʻullanuvchi xitoy gigant kompaniyasi Alibabaga tegishli. Kompaniya asoschisi Jek Ma Gonkong fond birjasi bilan oʻzaro kelisha olmadi va shuning uchun operatsiyani Nyu-Yorkka koʻchiradi. Aksiyalarni ochiq joylashtirish 2018-yilning sentyabr oyida tashkil etilib, natijada Alibaba elektron tijorat kompaniyasi 25 milliard AQSh dollari miqdoridagi mablagʻ jalb qilishga erishdi. Investorlar kompaniyaning kelajagiga soʻzsiz ishonmoqda va sigʻimi boʻyicha dunyodagi eng katta bozor sifatida baholamoqda. miqdoridagi mablagʻ jalb qilishga erishdi. Investorlar kompaniyaning kelajagiga soʻzsiz ishonmoqda va sigʻimi boʻyicha dunyodagi eng katta bozor sifatida baholamoqda. Mazkur operatsiya kompaniya asoschisi Jek Mani sayyoramizdagi eng boy odamga aylantirdi.