Toshkent moliya instituti sh

OV – qaytarish muddati 30 kungacha bo’lgan yo’qlab olingungacha turadigan majburiyatlari.
N4- me’yorining yo’l qo’yiladigan eng kam miqdori 0,3 ga teng.
Tajribadan shu narsa ma’lumki, ayrim tijorat banklari o’rtasida yuqori daromadni ko’zlagan holda talab qilib olgunga qadar va qisqa muddatda quyilgan omonatlar hisobidan kredit berish va boshqa aktiv operatsiyalarga uzoq muddatli tartibda joylashtiradilar. Jalb etilgan mablag’larning muddati kelgan paytda esa bank omonatchilar oldidagi o’z majburiyatlarini muddatida bajarish imkoniga ega bo’lmaydi. Buning natijasida bank o’z to’lov qobiliyatini yo’qotadi. Bunday holat bankning o’z faoliyatiga salbiy ta’sir ko’rsatibgina qolmasdan, balki omonatchilarning moliyaviy ahvoliga qolaversa, bank tizimi faoliyatiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Bank operatsiyalarini bajarish bo’yicha litsenziyasi qaytarib olingan banklar bunga yaqqol misol bo’la oladi.
Mazkur holatlarga yo’l qo’ymaslik maqsadida bank amaliyotida aktiv va passiv mablag’larning miqdori va muddatlarini balanslash talablari o’rnatildi. Bu to’g’rida jahon bank tajribasining «bankning oltin qoidasi» deb nomlanuvchi qoidasi amal qiladi. Unga binoan bankning moliyaviy talablari miqdori va muddati uning majburiyatlari miqdori va muddatlariga muvofiq kelishi shart.
N4-normativining iqtisodiy mazmuni shundan iboratki, qay darajada jami balans aktivlarining likvid qismi talab qilib olingunga qadar bo’lgan majburiyatlarni
bir vaqtning o’zida qaytarishi mumkinligidir. Madomiki bunday muddatli omonatchilar har qanday vaqtda bankdan o’z omonatlarini talab qilishlari mumkin.
Yuqoridagi shartlardan kelib chiqqan holda, mazkur normativ bank tomonidan omonatchilardan jalb qilingan mablag’lar muddati bilan ularning aktiv operatsiyalarga joylashtirish muddatlariga qat’iy muvofiq kelishini talab etadi.
Shuning bilan bir qatorda mazkur me’yorning buzilishi xalq xo’jaligida bo’ladigan hisob-kitoblarni sekinlashtirishga olib kelishi mumkin.
«Qisqa muddatli likvidlik ko’rsatkichi» bankning qaytarish muddati 30 kundan to 1 yilgacha bo’lgan depozitlar, olingan kreditlari va boshqa qarz majburiyatlariga nisbati bilan xarakterlanadi.