Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov

 
QIYOSIY USTUNLIK 
Xalqaro  savdoga  doir  qiyosiy  ustunlik  nazariyasi  Rikardoning 
naqadar  donishmand  ekanligini  namoyon  etadi.  Mazkur  nazariya  orqali 
u  erkin  savdoning  shart-sharoitlarini  yengillashtirdi,  Adam  Smitning 
xalqaro  chegaralardan  tovarlar  o‗tishidan  olinadigan  samara  tahlilini 
kengaytirdi. Agar  A  mamlakati B  mamlakatiga nisbatan arzonroq tovar 
ishlab  chiqarsa,  B  mamlakati  esa  boshqa  tovarni  A  mamlakatga 
qaraganda  arzonroq  ishlab  chiqarsa,  ikkala  mamlakat  ham  hududiy 
ixtisoslashuv va savdo orqali samara olishi mumkin.  
Xalqaro  savdo  terminologiyasida  aytilganidek,  agar  bir  mamlakat 
biron-bir  tovarni  ishlab  chiqarishda  mutlaq  ustunlikka  ega  bo‗lsa, 
boshqa  mamlakat  esa  boshqa  tovarni  ishlab  chiqarishda  mutlaq 
ustunlikga  ega  bo‗lsa,  ularning  har  biri  tovar  ixtisoslashuvi  orqali 
boshqalarga  qaraganda  arzon  narxda  ishlab  chiqarib  samara  olishlari 
mumkin. 
Iqtisodiy 
ta‘limotlar 
tarixchilari 
qiyosiy 
ustunlik 
nazariyasining  asoschisi  kimligini  aytishda  bir  to‗xtamga  kelganlari 
yo‗q. Asosiy nomzodlar ichida Rikardo, Robert Torrens (1780- 1864) va 
Djeyms Mill (1773-1836)lar joy olganlar. Qanday bo‗lmasin bu keyingi 
iqtisodiy  ta‘limotlariga  ta‘sir  ko‗rsatgan  Rikardoning  qarashlaridan  biri 
edi. 

---

298