Тошкент молия институти с. С

Қуйида мамлакатлар миқёсида биткоин тизими элементлари (тармоқ иштирокчилари) сони келтирилган (2017 йил сентябр холати)

1. АҚШ	2567 (27,58%)
2. Германия	1688 (18,13%)
3. Франция	657 (7,06%)
4. Хитой	558 (5,99%)
5. Нидерландия	445 (4,78%)
6. Канада	378 (4,06%)

7. Номаълум мамлакатларда	332 (3,57%)
8. Англия	322 (3,46%)
9. Россия	305 (3,28%)
10. Сингапур	210 (2,26%)
Булар битнодеснинг 14 сентябр 2017 йилги маълумотлари эди.

Россия давлат банки криптовалюталарни рақамли маҳсулот деб тан олган холда уни ҳам солиққа тортиш кераклигини билдирди. Аммо криптовалюталар олтин заҳиралари билан таъминланмаганлиги туфайли, уларни кўплаб миқёсда чиқариш валюта бозорига парокандалик олиб келиши мумкин. Инсонлар пул ўрнига криптовалютяларни оммавий ишлата бошлашса, у аста-секин пулнини ўрнини эгаллаб олиши мумкин. Россиядаги ва дунёнинг бир қанча мамлакатларидаги ҳуқуқ-тартибот органлари кўпчилик криптовалюта биржаларига интернет орқали киришни ёпиб қўяяптилар – уларнинг фикрларича, рақамли валюталарнинг анонимлилик хусусияти туфайли “криптовалюталар наркотик моддалар, қурол-яроқ, қалбаки хужжатлар савдосида ва бошқа турдаги ноқонуний жиноят ишларида қўлланилиши мумкин”. Яъни, назорат қилиб бўлмайдиган траҳсчегаравий криптооперациялар терроризмни молиялаштириш учун ҳизмат қилади. Аммо, криптовалюталар тўлиқ анонйм эмаслиги ғарб давлатларидаги полиция ҳизматлари ва махсус ҳизматлар амалиётидан аллақачон маълум бўлган, чуни улар биткоин-ҳамёнлар эгаларини маҳсус дастурий таъминот ёрдамида бемалол аниқлай оладилар. Масалан, 2017 йил бошида Дания полицияси интернет орқали наркотик моддалар заказ қилган ва унга биткоинлар ёрдамида пул тўлаган шахсни аниқлади. Унинг қанча
пулга наркотик моддалар заказ қилганини аниқлаган холда бу шахсни саккиз йилга қамоқ жазосига хукм қилинди (Берлингске нашриётидан). Бу операцияни амалга ошириш учун Чаинаналйсис деб номланган америка компаниясининг шу номдаги аналитик дастуридан фойдаланилди. Ушбу дастурни Даниялик Ян Моллер ишлаб чиққанлиги аниқланди. Лекин бу ҳуқуқ-тартибот органлари томонидан биткоин-ҳамённинг эгаси аниқланган (деанонимизация) биринчи ходиса эмас. Шуни ҳам таъкидлаш керакки, биткоин яратувчининг кимлиги халигача маълум эмас, бу эса бундан энг аввал ким фойда олган ва унинг (ёки уларнинг) мақсадлари нима бўлганини аниқлашга имкон бермайди. Худди шунинг учун ҳам Чронопай компаниясининг Р&Д-бўлими бошлиғи Дмитрий Артимович қуйидаги фикрни билдиради: “Биткоин уни доллар ёки бошқа турдаги валютага алмаштириш мумкин бўлмагани қадар мавжуд бўлади. Ҳеч қандай мамлакат ўз молиявий тизимини қандайдир тушунарсиз валюта ихтиёрига бериб қўймайди. Чунки биткоиннинг ривожланиши бир қанча саволларни юзага келтиради: Ким бу ишни молияласжтирган? Ким биринчи марта криптовалюта алмаштириш пунктларини ташкил қилган? Криптовалюталар кўпроқ кимнинг қизиқиш ва интилишларига мос келади? Криптовалюталар кимларнинг мақсадларини амалга ошириш учун ҳизмат қилади? ва хаказолар. Бошқа томондан қараганда, жаҳондаги кўпчилик молиявий оқимларни маҳсус ҳизматлар назорат қилишга интиладилар. Шунинг учун ҳам криптовалюталар тизими ўз-ўзидан пайдо бўлган деган фикрга ишониш бироз қийин. Балки уни ғарб маҳсус ҳизматлари ташкил қилиб, уни қандайдир усулда назорат қилиш ва бошқариш механизмини ҳам ишлаб чиққан бўлсалар ажаб эмас”. Лекин CйберФунд блокчейн платформасини ишлаб чиққан дастурчи Валерий Литвин бу борада бошқача фикрни билдиради: “Бинкоинни маҳсус ҳизматлар ишлаб чиққан ва уни бекдоор (тизимни издан чиқариш имконияти) билан таъминлаганлар деган фикр дунё миқёсидаги фитна назарияси каби асосга эга эмас, чунки блокчейн лойиҳаларнинг бача кодлари очиқ ва уларни исталган инсон (ёки ташкилот)