Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

 

BundayAngliyamilliykriptovalyutasi 

2020yilningboshlaridachiqarilishimumkinliginiTheTelegraphMarkaziybankmulozi

migaishoraqilganxoldama’lumqilgan. 

Hozirdabuniqandayqilibamalgaoshirishmuammolariilmiyizlanishjarayonidao’rgani

layapti. 

Ushbukriptovalyutabitkoinninganalogibo’lib, 

tranzaktsiyatexnologiyalaridanfoydalanishniko’zdatutadi. 

Markaziybankningfikricha, 

bukriptovalyutabritaniyaliklargabanklarhizmatidanvozkechib, 

o’zpullariniraqamliaktivlardasaqlashimkoniniberadi. 

Kriptovalyutayordamidakattatranzaktsiyalarniamalgaoshirishmumkinbo’ladi 

(masalan, 

ko’chmasmulksotibolishosonlashadi). 

2017 

yildekabroyioxiridaIzroildavlatiham 

“Elektronshakel” 

debnomlanadigano’zkriptovalyutasinichiqarishinibildirdi. 

BubilanIzroiliqtisodchilariikkimuammonihalqilishmoqchi: 

iqtisodiyotdaginaqdpulmiqdorinikamaytirishvaqorabozorgaqarshisamaradorroqkur

ashish. 

Bukriptovalyutabitkoinninganalogibo’lmadi, 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

balkiIzroilmilliyvalyutasigaekvivalentbo’ladi. 

Shunihamaytishkerakki, 

hozirgipaytdajahondagi 

500 

taengyirikinternet-

magazinlardanatigiuchtasiginabitkoinniqabulqiladi. 

Agarjahonvalyutabozoridagibirkunlikvalyutaoperatsiyalarimiqdori 

5,4 

trilliondollarbo’lsa,  kriptovalyutabo’yichabirkunlikoperatsiyaralarhajmibor-yo’g’i 

3 

milliarddollargayetadi,xolos.Ammo, 

JahonIqtisodiyKengashi 

(DAVOS) 

ekspertiKlausShvabningta’kidlashicha, 

raqamliiqtisodiyotningrivojlanshinatijasidaamalgaoshiriladiganto’rtinchiishlabchiq

arishinqilobi 

(Industriya 

4.0) 

2025 

yilgakelib, 

insoniyatgaquyidagiimkoniyatlarnihadyaqilishimumkinekan: 

  90% 

insonlarma’lumotlarni 

(yoki 

reklamalarni) 

tekingavaistalganmuddatgasaqlashimkoniyatigaegabo’ladilar; 

  Internet tarmog’iga 1 trilliondan ortiq datchiklar ulanadi; 

  10% miqdoridagi insonlarning ko’zoynaklari internet tarmoq’iga ulanadi; 

  Barcha uchun hizmat ko’rsatadigan farmatsevt-robotlar paydo bo’ladi; 

  Avtomobillar 3D-printer vositasida pechat qilina boshlaydi; 

  Aholini ruyhatga olish Big Datava blokcheyn yordamida amalga oshiriladi; 

  Implant ko’rinishidagi mobil telefonlar paydo bo’ladi; 

  10%  insonlar  internet  tarmog’iga  ulangan  kiyimlar  kiyib  yurishdigan 

bo’lishadi; 

  Halq iste’moli tovarlarining 10%i 3D-printerlar yordamida yasalgan bo’ladi. 

  Aholining 90%i smatfonlardan foydalanishadi. 

  3D-printer yordamida birinchi marta jigar chop qilinadi va o’rnatiladi. 

  Aholining 90%i internetdan foydalanadi. 

  Korporativ  auditorlik  tekshiruvlarining  30%ini  sun’iy  intellectli  tizimlar 

o’tkazadi. 

  Soliqlar blokcheyn texnologiyalari yordamida yig’iladi va nazorat qilinadi. 

  Avtomobil  sayohatlari  birgalikda  foydalaniladiagn  mashinalarda  amalga 

oshiriladi (sharing economy). 

  YIM ning 30%i blokcheyn texnologiyalaridan foydalangan holda saqlanadi. 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

  Korporativ direktorlar kengashida tarixda birinchi marta aqlli robot ishtirok 

etadi. 

 

O’zbekistonda  ham  kriptovalyutani  muomalaga  kiritishdan  avval  uning 

qanday  moliyaviy  aktiv  ko’rinishida  qabul  qilish  va  undan  qanday  tartibda 

foydalanish  masalasini  uzil-kesil  hal  qilish  lozim  bo’ladi,  ya’ni,  unga  oddiy 

raqamli pul sifatida qarash kerakmi yoki uni yangi turdagi valyuta sifatida ko’rish 

kerakmi.  Shundan  so’nggina,  mamlakatda  kriptovalyuta  aylanishining  xuquqiy 

asoslarini ishlab chiqarish mumkin bo’ladi.