Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari



Download 5,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet163/529
Sana26.09.2021
Hajmi5,65 Mb.
#185777
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   529
Bog'liq
Raqamli iqtisodiyot-Darslik-18.02.2020

Е

z

algoritmi  yordamida  aniqlik  sohasidagi  barcha  xlaruchunf



z

(x)funktsiyani 

osongina  topish  mumkin.  Xuddi  shu  tariqaD



z

algoritmi  yordamida  joriy  qiymatlar 

sohasidagi barcha ylar uchun teskari funktsiyax = f

1



( y )ham osongina aniqlanadi. 

Ayni vaqtda joriy qiymatlar sohasidagi barcha z  parametrlar va deyarli barcha ylar 

uchun  hattoЕ

z

ma’lum  bo’lganda  hamx  =  f

1



(  y  )ni  hisoblashlar  yrdamida  topib 



bo’lmaydi. Ochiq kalit sifatida  yishlatilsa,  mahfiy kalit sifatidaxishlatiladi. Ochiq 

kalitni  ishlatib,  shifrlash  amalga  oshirilsa,  o’zaro  muloqotda  bo’lgan  sub’ektlar 

orasida  mahfiy  kalitni  almashish  zaruriyati  yo’qoladi.  Bu  esa  o’z  navbatida 

uzatiluvchi  informatsiyaning  kriptohimoyasini  soddalashtiradi.  Ochiq  kalitli 

kriptotizimlarni bir tomonlama funktsiyalar ko’rinishi bo’yicha farqlash  mumkin. 

Bularninmg  ichida  RSA,  Эль-Гамал  vaМак-Элисtizimlarini  aloxida  tilga  olish 

o’rinlidir.  Xozirda  eng  samarali  va  keng  tarqalgan  ochiq  kalitli  algotirm 

sifatidaRSAalgoritmini  ko’rsatish  mumkin.  Ushbu  algoritmning  nomi  uni 

yaratganlarning  familiyalari  birinchi  harflaridan  olingan  (Rivest,  Shamir, 

Adleman).  Algoritm  modul  arifmetikasining  darajaga  ko’tarish  amalidan 

foydalanishga  asoslangan  (bunda  Eyler  funktsiyasi  hisoblanadi).  El-Gamal  tizimi 




Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

chekli 



maydonlarda 

diskret 


logarifmlarning 

hisoblanish 

murakkabligiga 

asoslangan. Mak-Elis kriptotizimida esa xatoliklarni tuzatuvchi kodlar ishlatiladi.  



 

Xozirgi  kunda  shifrlashning  zamonaviy  usullari  quyidagi  talablarga  javob 

berishi kerak: 

  Shifrning  kriptoanalizga  turg’unligi  (kriptoturg’unlik)  shunday  bo’lishi 



lozimki,  uning  fosh  etilishi  faqatgina  kalitlarni  to’liq  saralash  masalasini 

yechish orqaligina amalga oshirilishi mumkin bo’lsin. 

 

Kriptoturg’unlik  shifrlash  algoritmining  mahfiyligi  orqali  emas,  balki 



kalitning mahfiyligi orqali ta’minlanadi. 

 



Shifrimatn hajmi bo’yicha dastlabki ma’lumotlardan ortiq bo’lmasligi kerak. 

 



Shifrlashdagi  xatoliklar  informatsiyaning  buzilishiga  va  yo’qolishiga  olib 

kelmasligi lozim. 

 

Shifrlash vaqti juda ham katta bo’lmasligi kerak. 



  Shifrlash  narxi  berkitiluvchi  informatsiya  narxi  bilanmuvofiqlashtirilishi 

lozim. 

Shifrlash usullariga bo’lgan ushbu talablar ruyhati tom ma’noda jo’natilayotgan 

axborotning 

tegishli 

sub’ektlarga 

(tashkilot, 



individ 

yoki 

tarmoq 

komp’yuterlariga)havfsiz darajada yetib borishini to’la-to’kis ta’minlab beradi. 


Download 5,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   529




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish