Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Truste,  Netflix,  Classmates

  va 

Listen.com

  larni 

keltirishimiz mumkin.  

9.

 

Amaliyot  modeli  (

Utility  Model

)  –

  bunday  modelning  ishlashi  asosida  narx 

yaratishning  “

Qancha  istasang  shuncha  to’la

”  ma’nosidagi  modeli  yotadi. 

Hizmatlar uchun haq miqdorini foydalanuvchi o’z ixtiyoriga qarab belgilaydi. 

Bular  masalan,  foydalanish  o’lchovi  (

Metered  Usage

)  yoki  a’zo  bo’lish 

o’lchami (

Metered Subscriptions

) bo’lishi mumkin. Misol sifatida 

Slashdot

 va 

Priceline

 larni keltirishimiz mumkin.  

Quyida  monetizatsiyaning  amaliyotda  elektron  biznes  tomonidan  ishlatilishi 

mumkin bo’lgan turlixildagi sxemalarini ko’rib chiqamiz: 



 

Reklamadan  keladigan  daromadlar  modeli

–bu  internet  kompaniyalarining 

eng ommabop monetizatsiya sxemasidir; 



 

Kelishuvlarga  asoslangan  daromadlar  modeli 

–  kelishuv  summasining 

qandaydir bir aniq foizi kattaligida bo’lib, u sotuvchi yoki xaridor tomonidan 

yoki ikkala tomondan to’lanadi; 



 

Kim-oshdi  savdosi  (auktsion)dan  keladigan  daromad  modeli

  –  xaridor 

tomonidan  to’lanadigan  va  lotning  sotuvga  qo’yilishi  uchun  to’lov  hamda 

sotuv summasidan qandaydir foiz hisobida. 



 

A’zo  bo’linishdan  olinadigan  daromad  modeli

–  bu  xolda  daromad  a’zo 

bo’lganlar soni bilan aniqlanadi. 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 



 

Dasturiy  mahsulotlarning  litsenziyasidan  olinadigan  daromad  modeli 

– 

foydalanuvchi  tomonidan  dasturoy  mahsulot  litsenziyasini  sotib  olishdan, 

yangilashdan,  xizmat  ko’rsatishdan  va  litsenziyani  uzaytirishdan  tushadigan 

daromadlar. 



 

Internet  tizimida  marketing  xizmatlarini  ko’ratish  modeli 

–  ma’lumotlar 

bazasi,  ma’lumotlar  banki,  bilimlar  bazasi,  analitik  obzorlar  sotishdan 

tushadigan daromad.