Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Vositachilik  modeli

  (

Brokerage  Model

)  –  bu  modelni  ish  faoliyatidan  qat’i-

nazar  vositachi  kompaniyalar  ishatadilar.  Masalan,  internet  auktsionlar  (

e-

auction,  Auction  Broker

),  tarmoqli  va  mustaqil  elektron  birjalar  (

e-exchange, 

Market-place  exchange

),  to’lov  tizimlari  (

Transaction  Broker

),  aggregator-

kompaniyalar, distribyuterlar (

Distributor

), ma’lumot axtaruv tizimlari (

Search 

agent

),  virtual  mo’llar  (

cybermall,  e-mall,  Virtual  Marketplace

)  va 

metavositachilar 

(

Metamediary

). 

Bularga 

misol 

sifatida 

quyidagi 

kompaniyalarni keltirishimiz mumkin: 

eBay, PayPal, GettTaxi, booking.com, 

Merchant Services at Amazon,CarsDirect, Priseline.com

. 

2.

 

Reklama  modeli  (

Advertising Model

)  – 

bunday modellar orasida 

reklamadan 

daromad  olish  modeli 

eng  ommabop  hisoblanadi.  Internetda  banner 

reklamasidan, kontekst reklamadan, videoreklamadan, animatsion reklamadan, 

rolilardan,  suzib  chiqadigan  reklama  va  Pop-up  reklama  turlaridan  yaxshi 

daromad  qilish  mumkin.  Reklama  modellarini  turli  sohalardagi  kompaniyalar 

qo’llaydilar, ammo uning bir qancha shartlari ham mavjud, shu jumladan, eng 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

asosiysi  trafik  yuqori  bo’lishi  kerak.  Shuning  uchun  bu  modeldan  internet-

portallar,  e’lon  doskalari  (

Classifields

),  qidiruv  tizimlari  (

Search  Agents

), 

ijtimoiy  tarmoqlar  (

Social  Networking  Services

)  kabilar  foydalanadilar.  Misol 

sifatida