Toshkent moliya instituti "pensiya ishi" kafedrasi "davlat xaridi"

 
46
 
У.Бурханов. Государственные закупки. http://el.tfi.uz/pdf/gos_zakup_ru.pdf
 

---

Nazorat  tizimi  ikkita: 
apellyatsiya  (mustaqil  tashkilot  ko’rinishida)  va
 
sud 
(sud  organi  ko’rinishida)
  instantsiyani  o’zi  ichiga  oladi. 
Davlat  xaridini 
joylashtirish  bo’yicha  qilingan  qarorlarni  sudda  ko’rib  chiqish  imkoniyati,  bu 
sohadagi  muvoffaqiyatli  yangiliklardan  hisoblanadi.  Qonunchilikka  binoan,  bu 
ikki  instantsiya  buyurtmachi  ustidan  shikoyatni  tezlashtirilgan  tarzda  ko’rib 
chiqadilar va investitsiya jarayonlarini sekinlashuviga jiddiy salbiy ta’sir etmaydi.
 
Germaniyada  davlat  xaridini  tashkil  etish  markazlashmagan  tarzda  tashkil 
etilgan.  Federal,  hududiy  va  milliy  hokimiyat  organlari,  shuningdek,  jamiyat 
manfaatlari  uchun  faoliyat  yuritayotgan  xususiy  sektor  vakillari,  mavjud 
qonunchilik asosida va  o’z  majburiyatlarini inobatga olgan  holda  buyurtmalarni 
joylashtiradilar.  Bu  erda  hamon,  davlat  buyurtmalarini  joylashtirishning 
ajratilgan tizimi amal qiladi: EIning mos keluvchi deriktivalari asosida  yuqori va 
pastki  o’lchovlar  (pul  ko’rinishida)  mavjud.  Shuningdek,  buyurtmachi  faoliyati 
ustidan  tushgan  shikoyatlarni  ko’rib  chiqishda  turli  xildagi  tartibdan 
foydalaniladi.
 
Davlat  xaridi  tizimni  takomillashtirish  ishlari  Federal  Iqtisodiyot  vazirligi 
tomonidan  amalga  oshiriladi.  Davlat  xaridi  jarayoni  ishtirokchilari  o’rtasida 
fikrlarning  doimiy va mahsuldor  almashinuvini yo’lga qo’yilgan bo’lib, mavjud 
me’yoriy  aktlarni  tushunish,  unga  tuzatishlar  kiritish  va  yangi  takliflar  ishlab 
chiqish domiy tarzda malga oshiriladi.
 
Bundan  tashqari,  Germaniyada  ekspertlar  va  olimlardan  tashkil  topgan 
“Davlat  buyurtmasi  Forumi”  jamoat  tashkiloti  faoliyat  yuritadi  va  ushbu  forum 
doirasida doimiy fikrlar almashinuvi, mamlakat ichkarisida va tashqarisida davlat 
xaridi  sohasida  yuzaga  kelayotgan  yangi  ko’rinishlarga  munosabat 
shakllantriladi. Shuningdek, forum har yili davlat xaridi bo’yicha eng yaxshi ilmiy 
ish uchun mukofot taqdim etadi. 
 
Buyurtmachilarni  qonunni  “ijodiy”  tarzda  tushunishi  va  qonun  doirasidan 
tashqaridagi faoliyat bilan shug’ullanishlari, yoki ayrim potentsial pudratchilarni 
buyurtmachi  xodimlarini  “sotib  olishi”  (korruptsiya)    bilan    g’irrom  raqobat 
usullaridan foydalanishi, Germaniyada juda kam uchraydigan holat.
 
Shu  sababli,  davlat  tashkilotlarida  davlat  buyurtmasini  joylashtirish  bilan 
shug’ullanish  uchun  mustaqil  shaxslarni  (ushbu  shaxslarni  ishdan  bo’shatish 
imkoniyati  yo’qligidan)  tayinlash  amaliyoti  mavjud.  Bu  shaxslarning  faoliyati 
yuqori turuvchi nazorat organi Hisob palatasi tomonidan nazorat qilinadi. 
 
Shunday qilib, evropa davlat xaridi tizimini boshqarish ancha ilg’or tajribaga 
ega, shuning bilan bir vaqtda, tizimda mavjud ayrim kamchilik qarshi kurashish va 
muammolar  echimini  topish  bo’yicha  davlat  hamda  jamoat  hamkorligi  yo’lga 
qo’yilmoqda. Evropa hududida ichki inegratsiya jarayonlarining kuchayib borishi 
bilan,  davlat  xaridini  boshqarish  mexanizmlari  tobora  unifikatsiyalashib 

---

bormoqda va bu evropa hududida ushbu tizimni tartibga soluvchi yagona qonunga 
bo’lgan talabni yanada kuchaytirmoqda.