Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod fakulteti "moliya" kafedrasi

2005 yil 
2006 yil 
2007 yil 
2008 yil 
2009 yil 
2010 yil 
2011 yil 
2012 yil 
2014 yil 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Основной 
Eksport hajmi 
Import hajmi 

---

39 
2.2 Xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalarga soliq imtiyozlarini 
qo’llash amaliyoti tahlili 
O’zbeki t Re pu li a i a al u ’atlar bilan jahon hamjamiyatiga 
q ’ ili maq a i a tu li il i e tit iya l yi ala i i ’ziga al qilm q a. S u 
maqsadda Respublikamizda chet el investorlari uchun qulay shart sharoit yaratib 
berilmoqda u i ta` i la ’ti iz i et el apitali ishtirokidagi korxonalar 
uchun imtiyozlar xozirgi kunimizda muhim ahamiyat kasb etadi. Buning natijasida 
qator qonun va qarorlar imzolandi hususan: 
O’z e i t Re pu li a i i i i p ezi e ti i g PQ-1050-son 2009 yil 28 
yanvarda imzolangan Qarori mahalliy nooziq – ovqat istemol tovarlari ishlab 
chiqarishning kengaytirilishini ag’ atla ti i a i agi q ’ im a a 
ta i la t ’g’ i i a i . 
Shuningdek, raqobatbardosh yuqori sifatli nooziq – ovqat iste`mol tovarlari 
ishlab chiqarishni ’payti i a tu la i i e gayti i i ag’ atla ti i , ichki 
iste`mol bozorini ular ila ya a a t ’liq q yiti , tayyor nooziq – ovqat 
tovarlari ishlab chiqaruvchi yangi mahalliy korxonalarni tashkil etish hamda 
mavjudlarini modernizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlash, 
buning asosida aholi bandligini ta`minlash, insonlarning daromadlari va farovonlik 
darajasini oshirish maqsadidadir. 
Ja a i eyti giga ‘ a, O‘z e i t eyi gi yilla a ta i li
faoliyati uchun ishbilarmonlik muhitini yaxshilash sohasida eng yaxshi natijalarga 
e i ga u y agi ‘ ta a lat qatoridan joy oldi.
Bu Prezidentimiz rahnamoligida mamlakatimizda biznes yuritish uchun 
keng shart- a it, im ya a af latla ya atilga i i g ya a i xalqa e’ti fi i . 
Ta i li u ye tla iga ‘pla liq imtiy zla i e ilay tga i, yag a liq 
stavkasi darajasi pasaytirilayotgani soha rivojiga qaratilgan ana shunday 
imkoniyatlardan.
X i iy a latla liq amaliy ti a i i y i ‘ ta x ala u u
liqqa t ti i g al i a ala i ma u ema . K ‘p ili i la ga
davlatlarda soliqlar daromadga qarab solinadi. Masalan, AQShda katta va kichik 

---

40 
x ala a ma iga ya a a liq t ‘lay i a u i g e g pa t ta a i 15 f iz. 
Buyu B ita iya a qa liq t ‘l ila a i i i a ‘ ta x ala am 
daromadlarni hisoblash va deklaratsiyalash qoidalariga b ‘y u a i. Soliqqa 
t ti i g ‘ u a ala i amal qila i. S liq ta a i a ma ti iga qa a
ortib boradi.
Mi fi mala a i i x ala u u yag a liq t ‘l i birinchi 
Prezidentimiz Islom Karimov farmoniga muvofiq 2005-yil 1-iyuldan boshlab joriy 
etilgan. Buning mohiyati shundaki, shu kundan boshlab soha vakillari byudjetdan 
ta qa i Pe iya amg‘a ma i, Re pu li a y ‘l amg‘a ma i a Ma ta ta’limi 
amg‘a ma iga ma u iy a atmala t ‘la ‘ iga yag a liq i t ‘la elm q a. 
Bu ular i g ‘p q a ma t pi i, fa liyati i i la ti i iga im iyat 
yaratmoqda.
2005-yil a yag a liq t ‘l i ta a i 13 f iz e i. Bu ‘ at i yil a -
yilga pa ayti ili , ay i payt a 5 f iz i ta il etm q a. E’ti li i ati, i i
korxonalarning a ma i qa ali t a am u liq ta a i ‘zga may i.
Mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarini har 
t m lama q ‘lla -quvvatlash, ularga imtiyozlar, preferensiyalar, kafolatlar berish, 
qulay shart-sharoitlar yaratish borasida izchil siyosat olib borilmoqda.
O‘z e i t Re pu li a i S liq e i i g 354-moddasiga asosan yagona 
liq t ‘l i i t ‘l ila yag a liq t ‘l i t ‘la mu ati i a lat 
‘yxati a ‘t azilga payt a e’ti a i yil mu atga e i ti i uquqiga 
ega. Ke i ti ilga umma imtiy zli a tugaga i a ‘ g ‘ i i y i i a 
q u ili u atla i a aza a tutilga ta ti a, te g ulu la ila t ‘la a i. Bu 
yangi tashkil etilgan mikrofirma va kichik korxonalarga faoliyatining dastlabki 
yilida qaddini tiklab olish uchun qulay sharoitdir.
O’z e i t Re pu li a i P ezi e ti i g 2005 yil 20 iyu agi PF-3620-
li Fa m iga a a i i iz e u ’e tla i u u yag a liq iy 
etil i.Bu ga a a ula i g a a liqla i a t ’l la i ’ iga yalpi tushumdan 
13 f izli yag a liq ta a i ’ atil i. Buning natijasida ular uchun amaldagi 
soliq yuki 15,2 foizdan 13 foizga tushdi. 

---

41