Toshkent moliya instituti moliya fakulteti «moliyaviy tahlil» kafedrasi

10-jadval
"AVTOOYNA" MCHJ korxonasini mehnat unumdorligi bevosita

ko’rsatkichi dinamikasi o’zgarishining omilli tahlili

T/r	Ko’rsatkichlar	2013 yil	2014 yildagi bir birlik mahsulotga mehnat sarfi va 2013 yil mahsulot hajmi bo’yicha	2014 yil	O’zgaris hi (+/-)
1.	Bir metr kvadrat oyna ishlab
	chiqarishga mehnat sarfi, kishi-soat.	4,5	4,3	4,3	-0,2
2.	Jami ishlab chiqarilgan oyna miqdori, metr kvadrat	4265	4265	4540	+ 275
3.	1 kishi-soat hisobiga ishlab
	chiqarilgan oyna, metr kvadrat Shu umladan o’zgarishi omillar hisobiga: 1 metr kvadrat oyna ishlab chiqarishga mehnat sarfi miqdorining o’zgarishi hisobiga Jami ishlab chiqarilgan oyna miqdorining o’zgarishi hisobiga	0,222 x x	0,233 x x	0,233 x x	+ 0,011 + 0,008 + 0,003

Manba: “ AVTOOYNA”MCHJ korxonasi ma’lumotlari
Jadvaldan ko’rinib turibdiki, "AVTOOYNA" MCHJ korxonasida2014 yilda 2013 yilga nisbatan bir birlik mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflangan kishisoatlarni kamayishi va mahsulot hajmini oshishi hisobiga mehnat unumdorligi oshgan, ya’ni bir metr kvadrat oyna ishlab chiqarish uchun sarflangan kishi – soat miqdori 0,2 soatga kamaygan.
Mehnat unumdorligini "AVTOOYNA" MCHJ korxonasidabir soat ichida ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi 2014 yilda 2013 yilga nisbatan 0,011 metr kvadratga oshganini bildiradi. Amalga oshirilgan tahlil natijasida bir soat ichida ishlab chiqarilgan oyna miqdorining 0,008 metr kvadratga oshishi bir metr kvadrat oyna ishlab chiqarishga mehnat sarfi miqdorining o’zgarishi hisobiga, bir soat ichida ishlab chiqarilgan oyna miqdorining 0,003 metr kvadratga oshishijami ishlab chiqarilgan oyna miqdorining o’zgarishi hisobiga oshgan.
Mehnat unumdorligi bevosita ko’rsatkichlarining 2 va 3 turlarining tahlili ham yuqorida keltirilgan usul bo’yicha amalga oshiriladi. Shuning uchun ularga to’xtalmadik.
Endi, mehnat unumdorligining bilvosita ko’rsatkichining tahliliga to’xtalamiz. Mehnat unumdorligining bilvosita ko’rsatkichiga ta’sir qiluvchi omillar bo’lib, uning bevosita ko’rsatkichining o’zgarishiga ta’sir qiluvchi omillar hisoblanadi. Ushbu omillarning mehnat unumdorligining o’zgarishiga ta’sirini aniqlashda «inde s» usulidan foydalanamiz. Omillarning ta’sirini aniqlaganga qadar mehnat sarfining quyidagi uchta bilvosita bog’lanish o’rsat ichi hisoblab olinadi:
1.Bazis yilidagi mehnat sarfi o’rsat ichi:
t₀ Т₀ : Х₀ (3.9)

2. 
   Shartli mehnat sarfi o’rsat ichi. Bu o’rsat ichni aniqlash uchun hisobot yilidagi bir birlik mahsulot hisobiga qilingan mehnat sarfi miqdorini (T₁) bazis yilidagi jami mahsulot miqdoriga (H₀) bo’lish era .
   

t_ШТ₁ : Х₀ (3.10)

2. 
   Hisobot yilidagi mehnat sarfi o’rsat ichi.
   

(3.11)
Shundan eyin mehnat unumdorligining bilvosita o’rsat ichini omilli tahlil qilish mum in. Bazis yilida mahsulot birligi uchun sarf bo’lgan mehnat vaqtini (kishi-soatni, kishi-kunini) hisobot yilidagi bir birlik mahsulot uchun sarf bo’lgan mehnat vaqtiga bo’lish orqali mehnat unumdorligini inde si aniqlanadi, undan 1 oeffisiyentni (100 foizni) chegirish orqali umumiy o’zgarishi aniqlanadi: buni quyidagi formula yordamida ifodalash mumkin:
₍Т_{0 :} Т_{1 )1} ТХ (3.12)

Х0 Х1
Ushbu yuqorida elirilgan barcha tahlilning usullari orxonalarda va xo’ ali yurutuvchi sube tlarda o’zlariga hos tarzda amalga oshiriladi, le in bu usullarni har bir korxonada maromiga yetkazib ishlash hozirda bazi bir korxonalar tomonidan yo;ga qo’yil olinmayapti va buning nati asida esa o’plab muammolar kelib chiqmoqda. Ushbu muammolarni hal etish uchun tahlilni o’ziga hos zamonaviy usullarini ishlab chiqmog’imiz kerak chunki korxonalarimiz rivoji albatda ishlab chiqilayotgan yangiliklar va usullar hisobiga amalga oshadi va bularni quyida xulosa va takliflarda tanishib chiqamiz.
Shuningdek, "AVTOOYNA" MCHJ korxonasidaham mehnat unumdorligi
o’rsat ichini tahlil qilib, orxonalarda eyingi yillarda mehnat unumdorligi oshayotganini aniqladik.Bu orxonada ham o’ziga hos amchili lar mav ud bo’lib ularni yechimlarini ishlab chiqish era .
Albatda ishonamizki istiqbolda korxonalarimizdan ishlab chiqarishni tahlil qilish usullari ishlab chiqilishiga va bundanda yuqoriroq o’rsat ichlarni korxonalarimizdan kutib qolamiz va albatda bu niyatlarimiz ro’yobgachiqishiga ishonamiz.