Toshkent moliya instituti mmt-84-i axmadjanov nuriddin “Buxgalteriya hisobi” fanidan oraliq nazorat

Schyotning tashqi ko‘rinishi
Schyotlarda mol-mulk va uning manbasining hisobot davri boshi hamda oxiridagi holati aks ettiriladi. Schyotlarga hisobot davrining boshiga ma’lumotlari buxgalteriya balansining aktiv va passiv qismlari moddalaridan olib yoziladi.
Ushbu ma’lumotlar qoldiq yoki saldo deb ataladi. Ayrim hollarda ba’zi birschyotlarda saldo bo‘lmasligi ham mumkin. Debet va kreditda aktiv yoki passsivlarning tarkibidagi o‘zgarishlar aks ettiriladi. Hisobot davri ichida schyotning debet qismida yozilgan summalar debet oborot, kredit qismiga yozilgan summalarni kredit oborot deb ataladi.

Buxgalteriya hisobi schyotlarini turkumlashdan asosiy maqsad amalga

oshirilgan xo‘jalik muomalalarini umumlashtirish, olinadigan ma’lumotlarni
soddalashtirishdan iboratdir. Shu bilan birga mablag‘lar harakati yuzasidan nazorat
ishlarini to‘g‘ri tashkil qilishni ta’minlashdir.


Doimiy schyotlar - bu hisobot davri oxiriga saldoga ega bo‘lib, buxgalteriya balansida aks ettiriladigan aktivlar, majburiyatlar, sarmoyalar schyotlaridir.
Aktiv schyot (A) - bu aktivlarni aks ettirishga mo‘ljallangan schyot bo‘lib, unda iqtisodiy resurslarning qoldig‘i va ko‘payishi schyotning debetida, kamayish esa kredit bo‘yicha aks ettiriladi.
Passiv schyot (P) - bu majburiyat va sarmoyani aks ettirishga mo‘ljallangan
schyot bo‘lib, unda majburiyat va sarmoyaning qoldig‘i va ko‘payish schyotining
krediti bo‘yicha, kamayish esa debet bo‘yicha aks ettiriladi.
Kontraktiv schyot (KA) - bu u bilan bog‘liq bo‘lgan aktiv schyotning
saldosidan chegiriladigan moliyaviy hisobotda aktivning sof qiymatini aks
ettiruvchi schyotdir.
Kontrpassiv schyot (KP) - bu u bilan bog‘liq bo‘lgan passiv schyotning
saldosidan chegiriladigan moliyaviy hisobotda majburiyat yoki sarmoyaning sof
qiymatini aks ettiruvchi schyotdir.
Tranzit schyotlar (T) - bu hisobot davrida foydalaniladigan, lekin
yopiladigan Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotda aks ettiriladigan hisobot
davri oxiriga qoldiqqa ega bo‘lmaydigan daromadlar va xarajatlarning vaqtinchalik
schyotlaridir.