Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

(a) tuzatuvchi soliq


(b) ifloslantirishga ruxsat


... talab egri chizig'i

bilan iflndimHrkh

mkjdorinj birgaiikda be£gilay


Ifloslantirish ruxsat taklifi


Ifloslanish miqdori


... talab egri chizig'i bilan ^oslffitfirish


miqdorira

belgilaydi




Ba’zi hollarda esa, ifloslantirish ruxsatini sotish tuzatuvchi soliq undirishdan ko‘ra yaxshiroq bo‘lishi mumkin. EPA daryoga 600 tonna dan kam chiqindi tashlanishini istaydi. Lekin EPK ifloslanish talab chizig‘ini bilmasligi tufayli, bu maqsadga erishish uchun qanday hajmda

soliq joriy etishni bilmaydi. Bu holda, u shunchaki 600 ifloslantirish ruxsatini kim oshdi savdosiga qo‘yishi mumkin. Kim oshdi savdosi narxi tuzatuvchi soliq tegishli hajmini hosil qiladi.

Hukumatning ifloslantirish huquqini kim oshdi savdosiga qo‘yish g‘oyasi awaliga biror iqtisodchi tasavvurining mahsulidek tuyulishi mumkin. Aslida ham g‘oya shunday boshlangan. Lekin borgan sari, EPA ifloslanishni nazorat qilish yo‘li sifatida bu tizimdan foydalanib kelgan. Taniqli muvaffaqiyat yakunlangan hikoya kislota yomg‘iriga sabab bo‘luvchi oltmgugurt dioksidi (S0₂) masalasi edi. 1990-yilda, Toza havo akti (Clean Air Act) o‘zgartirishlar kiritilishi elektr zavodlaridan katta miqdorda S0₂ chiqindilarini kamaytirishni talab qildi. Shu bilan birga, o‘zgartirishlar zavodlammg S0₂ ruxsatnomalarini savdo qilishiga ruxsat berish tizimini o‘matdi. Dastlab sanoat vakillari va ekologlar taklifiii salbiy qabul qilgan bo‘lsa-da, vaqt o‘tishi bilan bu tizim eng kam uzilish bilan ifloslanishni kamaytirishi mumkinligi isbotlandi. Ifloslantirishga ruxsatnomalar, tuzatuvchi soliqlar kabi, hozir muhitni toza saqlab qolish uchun iqtisodiy samarali yo‘l sifatida qaraladi.