Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

Ssuda foizi - kapital egasiga uning kapitalidan ma’lum muddat oralig‘ida foydalanganligi uchun to‘lanadigan narxdir.

Kapitaldan foydaianishni tahlil qilganda bugun sarflangan mablag‘ni kelajakda sarflanadigan mablag¹ bilan taqqoslash yoki bugun olinadigan daromad bilan kelajakda olinadigan daromadni taqqoslash muhim ahamiyatga egadir. Bu yerda vaqt omilini e’tiborga olish kerak bo‘ladi. Bugungi sarflangan bir so‘m bir ylldan keyin sarflanadigan bir so‘mga teng emas. Bulami bir-biriga tenglashtirish uchun, avval ulami bir vaqtga keltirish zarur bo‘ladi. Turli xil yillardagi xarajatlami yoki daromadlami bir yilga keltirishda diskont ko‘paytiruvchisidan foydalaniladi.

Harajat va daromadlami bir xil boshlang‘ich vaqtga keltirish hisob- kitoblariga diskontirlash deyiladi. Bunday hisob-kitoblar investitsiya loyihalarini baholashda keng qo‘llaniladi. Investitsiyalami tahlil qilganda yillar davomida bo‘ladigan xarajatlar bilan loyihadan olinidigan daromadlami solishtirishga to‘g‘ri keladi. Kelajakda olinadigan daromadning nafi bugungi kunda olinadigan daromad nafidan kichik bo‘ladi. Nima uchun deganda, joriy daromadga (ya’ni, bugungi kundagi daromadga) kelajakda foiz bo‘yicha qo‘shimcha daromad olish mumkin.

Loyihalami tahlil qilishda loyiha qiymatini aniqlash uchun bugungi kunda qo‘yilgan kapital mablag¹ lar bilan loyiha amalga oshirilgandan keyin olinadigan daromadlami solishtirish zamr ho‘ladi. Buning uchun joriy xarajatni va kelajakda olinadigan daromadni hisob-kitob qilish kerak.

Loyiha deganda, ma’lum maqsadga erishish uchun qilinadigan resuslar investitsiyasi tushuniladi.

Investitsiya - daromad olish uchun qo‘yiladigan kapital mablag‘.