Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

Mehnat bozorida monopsoniya boMgan hoi. Bunday hoi ko‘proq kichik shaharlarda uchraydi. Shaharda yagona ishlab chiqarish korxonasi boMib, u shahar ahollsining asosiy qismini ish bilan ta’minlaydi.

Shaharda boshqa ish joylari kam boMgani uchun, ushbu vaziyat monopsonik bozor vaziyatiga yaqin hoMadi. Monopol korxona mahalliy mehnat bozorida isbchi kuchini sotih oluvchi yagona korxona boMgani uchun ham u ish haqiga ta’sir qila oladi. Korxona ishga yollaydigan ishchilar sonini qisqartirsa, ishga kiruvchilar o‘rtasida raqobat kuchayadi va bu ish haqini muvozanat darajasidan pastga tushiradi.

14.12-rasm. Monopsonist mehnat bozori.




Raqobatlashgan mehnat bozorida muvozanat holat e nuqtada o‘matiladi. e nuqtada talab va taklif chiziqlari kesishadi. Muvozanat holatida ijshchi miqdordagi ish haqi bilan ta’mmlanadi. Monopsonist har bir birlik mehnat uchun bir xil ish haqi toMagani uchun taklif chizig‘i o‘rtacha xarajat ac chizigMdan iborat boMadi. Chekli mehnat xarajatlari chizig‘i Afi?c_£o‘rtacha xarajat chizigMdan yuqorida yotadi. mrc_l va MRP_l chiziqlarini kesishgan nuqtasi monopsonik holatda

307

qancha ishchi bilan band bo‘lishini aniqlaydi. Bu yerda mrp_l = M?r,monopsonik muvozanat holati sharti. Demak, monopsonist ishchilar sonini £_edan l_c qisqartirib, ish haqini w_e dan w_N ga qisqartirishga erishadi. Shunday qilib, monopsonist bir vaqtning o‘zida ham ishchilar sonini qisqartirib, ham ish haqini pasaytirib, o‘z foydasini mcnw_n to‘rtburchak yuziga teng bo‘lgan miqdorda oshiradi.