Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

Tovar – moddiy zahiralar.Tovar moddiy zahiralar darajasi haqidagi qarorlar 

– xaridorlar talablarini qondirishga ta‘sir etuvchi tovarlar harakati sohasidagi yana 

bitta qaror. Bozor ishtirokchisi firma mijozlarining hamma buyurtmalarini bajarish 

uchun  yetarli  tovar  zahiralariga  ega  bo‘lishni  xohlaydi.  Biroq  firma  uchun 

bunchalik  ko‘p  zahirani  saqlash  rentabelli  emas.  Mijozlar  uchun  servis  darajasini 

oshirish  davomidatovar  moddiy  zahiralarini  saqlash  xarajatlari  jiddiy  o‘sadi. 

Rahbariyat,  tovar  zahiralarini  ortishini  oqlash  uchun  savdo  va  daromadlar 

yetarlicha  o‘sish  –  o‘smasligini  bilish  kerak  bo‘ladi.  Faqat  shundan  keyin 

qo‘shimcha  partiyatovarlarni  qanchalik  darajada  buyurtma  qilish  masalasi  hal 

qilinishi  mumkin  bo‘ladi.  Masalan,―Toyota‖  firmasi  mahsulotlari  tannarxini 

pasaytirish  omillaridan  biri  butun  dunyoga  mashhur  ―jit‖  (jast  in  time-  aniq  o‘z 

vaqtida) tizimini qo‘llashdir. Bu ishlab chiqarishning ombordan foydalanmaydigan, 

unchakatta  partiyalarda  bo‘lmagan  ―kanban‖  signali  bo‘yicha  tizimi.  ―Jit‖  –bu 

komplektlovchi  mahsulotlar  omborlarini  bartaraf  qilish  uchun  kurash  va  ishlab 

chiqaruvchi  ҳамдаyetkazib  beruvchilar  tomonidanideal  darajada  qo‘yilgan 

ta‘minot. ―Toyota‖ omborining ―chidamlilik zahirasi‖ o‘rtacha 2-3 soat, tarmoqlar 

qatoriga ko‘ra sal yuqoriroq– maksimum 0,5kun.Tartibsiz omborga joylashtirish va 

istagancha  saqlab  turish,  bu  tashlab  yuborilgan  pullar,  vaqt  va  oqilona 

foydalanilmagan maydon. ―Toyota‖ning prinsipiana shunday.