|
13 198
104 658
14 674
450 477
15 430
059 403
22 349
809 471
24 276
893 065
PASSIV
01.01.201
7y
01.04.201
7y
01.07.201
7У
01.10.201
7У
01.01.201
8 y
1. 0 ‘z mablag4ari
manbasi
7 745
794 466
8 567
616 791
8 644
944 914
8 963 743
430
10 124
233 076
Ustav kapitali
614 384
306
614 384
306
614 384
306
614 384
306
828 202
670
Rezerv kapitali
5 737 851
427
6 360 555
463
6 480 827
061
6 590 488
428
8 121 422
920
Taqsimlanmagan
foyda
507
693 607
416
753 023
344
928 794
160 996
840
223 400
675
Boshqa manbalar
885 865
126
1 175 923
999
1 204 804
753
1 597 873
856
951 206
811
2. Majburiyatlar
5 452 310
192
6 106 833
686
6 785 114
489
13 386
066 041
14 152
659 989
Uzoq
muddatli
bank kreditlari va
qarzlari
4 675
490 146
5 329
297 527
5 927
142 095
12 154
367 349
12 304
013 149
Boshqa
majburiyatlar
14 744
216
12 729
877
10 091
394
9 142 953 8 878 479
Kreditorlik
majburiyatlari,
jami
762
075 830
764
806 282
847
881 000
1 222 555
739
1 839 768
361
Shu jumladan:
Mol
yetkazib
beruvchilar
va
pudratchilarga
majburiyatlar
219
818 890
177
094 949
250
590 908
306 494
641
514 650
184
Byudjetga
majburiyatlar
20
798 130
35
632 293
40
718 997
40 080
238
62317
043
Balans
passivi
bo‘yicha jami
13 198
104 658
14 674
450 477
15 430
059 403
22 349
809 471
24 276
893 065
uO ‘zbekiston temir yo4Iari” AJ ning moliyaviy natijalar
to4g 4risidagi hisoboti (2016-2017 yy.)
374
Ko‘rsatkichlar nomi
2017 yil
2016 yil
Mahsulot (tovar, ish va xizmat)lami sotishdan sof
tushum
5 180 801
340
3 362 225
550
Sotilgan mahsulot (tovar, ish va xizmat)laming
tannarxi
3 191 287
162
2 474 622
038
Mahsulot
(tovar,
ish
va
xizmat)larni
sotishning yalpi foydasi
1 989 514
178
887 603
512
Davr xarajatlari
752 744
444
568 302
199
Boshqa operatsion xarajatlar
178 630
359
135 306
333
Asosiy faoliyatning foydasi
1 415 400
093
454 607
646
Moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar
833 455
050
159 047
300
Moliyaviy faoliyatning daromadlari
506 789
162
269 112
080
Daromad (foyda) soligMni to‘lagunga qadar
foyda
1 088 734
205
564 672
426
Favquloddagi foyda va zararlar
0
0
Daromad (foyda) soligM
30 730 577
16 304
363
Foydadan boshqa soliqlar va yig‘imlar
83 965 344
40 674
456
Hisobot davrining sof foydasi
974 038
284
507 693
607
Takrorlash uchun savollar
Barqarorlik nima?
Moliyaviy barqarorlik nima?
Moliyaviy barqarorlik tahlili mazmuni, maqsadi va vazifalari?
375
Moliyaviy barqarorlikning ko'rsatkichlar tizimi: mutlaq va nisbiy
ko‘rsatkichlari?
Mutlaq moliyaviy baqarorlik va uning shartlari?
M e’yoriy barqarorlik va uning muhim shartlari?
Nobarqarorlik va uning sabablari?
Iqtisodiy nochorlik, bankrotlik holatidagi nobarqarorlik va uning
muhim shartlari?
Iqtisodiy resurslar nima?
Moliyaviy resurslar nima?
Inson kapitali nima?
Iqtisodiy resurslar va ulaming moliyaviy tuzilmasi?
Iqtisodiy resurslar likvidligi?
Iqtisodiy resurslaming tarkibiy tuzilishi va joylashtirilishi to clovga
qobillikni ta’minlashdagi o ‘mi?
Iqtisodiy
resurslaming
moliyaviy
ahvol
va
barqarorlikni
ta’minlashdagi o'rni?
0 ‘z aylanma mablag'lari tushunchasi va uning aniqlanishi?
0 ‘z aylanma mablag‘lari bilan ta ’minlanganlikni tahlili?
Moliyaviy barqarorlikni dinamik tahlili?
Korxonaning moliyaviy barqarorligi bilan bog‘liq koeffitsiyentlar?
Moliyaviy mustaqillik (avtonomiya) koeffitsiyenti?
Moliyaviy qaramlik koeffitsiyenti?
O 'z va qarz mablagMarining nisbati koeffitsiyenti?
0 ‘z
mablag‘lari bilan ta’minlanganlik koeffitsiyenti?
Ocz aylanma m ablagiarining to4planish koeffitsiyenti?
Korxonaning moliyaviy barqarorligini mustahkamlash bo4yicha
ichki imkoniyatlami aniqlash?
376
7 -B O B . K R E D I T G A L A Y O Q A T L I L I K T A H L I L I
7.1.Kreditga Kayoqatlilik tahlilining mazmuni, maqsadi va
vazifalari.
7.2.Kreditga layoqatlilikning tavsifi.
7.3.Kreditga layoqatlilikni baholash va tahlil qilishning asosiy
usullari: ekspert baholash va ballik (skoring) baholash tizimi.
7.4.Kreditga layoqatlilikni baholashda tijorat banklarining
kredit siyosatining o‘ziga xos jihatlari.
7.5.Korxonaning ishonchliligini baholash.
7.6.Raqobatdosh mahsulotlar ishlab chiqarish qobiliyatini
tahlili.
7.7.Daromad tahlili.
7.8.Kredit resurslari maqsadligini tahlili.
7.9.Kreditga
layoqatlilikni
moliyaviy
koeffitsiyentlarda
baholash.
7.10.Kreditni ta’minlanganligini tahlili.
7.11.Risklar
tahlili.
Kreditga
layoqatlilikni
baholashda
nazoratning davomiyligi.
7.1.Kreditga layoqatlilik tahlilining mazmuni,
maqsadi va vazifalari
Korxonalar iqtisodiy faoliyatida albatta, qarz kapitaliga zaruriyat
sezadilar. Negaki, biznesni dastlabki qadamiga tadbirkorlarda doimo
ham mablag4 yetarlicha bo‘lmaydi. Iqtisodi rivojlangan davlatlaming
biznes hayotini kuzatish shuni ko‘rsatadiki, faoliyatni, biznesni 90 foizi
qarz kapitali hisobiga yo'lga qo6yiladi. Bundan ko‘rinib turibdiki,
korxonalar doimo aniq biznes loyihalari, rejalari asosida qarz kapitali
jalb qiladilar va uni ishlatishdan naf ko‘radilar.
Korxonalami kreditga layoqatliligini baholashni tasdiqlangan
me’yoriy dalolatnomalari va nizomlariga tayangan holda har bitta biznes
subyektini kreditni, qarzni qaytarib berish layoqati o'rganilmog'i lozim.
Bu mezonlar O'zbekiston Respublikasi Markaziy Banki, Iqtisodiyot
377
Vazirligi, Iqtisodiy nochor korxonalar bilan ishlash Qo‘mitasi va tegishli
Vazirliklar tomonidan tuzib chiqiladi.
Uzoq muddatli va qisqa muddatli kreditlaming tarkiblanishi qarz
munosabatlarini rasmiy jihatlariga ta’sir etmaydi. Ya’ni har ikkala
holatda ham moliyaviy holat tahlili bo'yicha bir xildagi zaruriy amallar,
analitik tadbirlar amalga oshiriladi. Odatda muddatliligi bo‘yicha
kreditlar va qarzlar uzoq, o 4rta va qisqa muddatga tarkiblanishi
belgilangan. Lekin hisob amaliyotida ulami uzoq va qisqa muddatli
guruhga tarkiblash amaliyoti joriy etilgan.
Uzoq muddatli kreditlar - uzoq muddatli aktivlami (asosiy
vositalar, nomoddiy aktivlar, kapital qo‘yilmalar, o‘matiladigan asbob-
uskunalar yuzasidan, ulami sotib olish, qurish, ta’mirlash, ilmiy
yangiliklar kiritish kabi yo6nalishlarda) moliyalashtirish yuzasidan bir
yildan ortiq muddatga beriladi.
Qisqa muddatli kreditlar - joriy, aylanma aktivlami toMdirishga,
savdo hajmini oshirishga va boshqa maqsadlarga bir yilgacha muddatga
beriladi.
Korxonalarda uzoq va qisqa muddatli kreditlami jalb etishda, aniq
va puxta ishlangan biznes rejaga va investitsion loyihalarga e ’tibomi
qaratishi lozim. Lekin ungacha albatta, ushbu korxonaning, moliyaviy
ahvoli o ‘rganilmogM lozim.
Kredit resurslarini jalb etishda risklami baholash masalasiga ham
alohida ahamiyat qaratish zarur. Afsuski, bu borada amaliyotda tahliliy
yechimlaming aniq metodologik jihatlari belgilanmagan.
Kredit arizasi bergan korxonaning moliyaviy tahlilida muhim
obyekt sifatida birinchi navbatda uning toMov layoqati, qoplov
koeffitsiyenti baholanadi.
Korxonalar tomonidan olingan kredit resurslar nafaqat korxonaning
toMovga
qobilligiga,
balki
uning
mablagMarini
harakatchanlik
(likvidlilik) darajasiga ham bogMiq. Shu sababli, tahlil etishda
buxgalteriya balansi ma’lumotlari asosida korxonalaming harakatchan
mablagMari holatiga, tez va sekin pulga aylanuvchi aktivlariga, nolikvid
mablagMar holatiga, ularning toMov muddati kelgan, qisqa va uzoq
378
muddatli majburiyatlar nisbatiga, doimiy passivlami nolikvid va likvid
m ablagiam i manbalashiga baho berish talab etiladi.
So‘nggi paytlarda olingan kredit resurslarining o‘z vaqtida
qaytmaslik hollariga ko'p duch kelinmoqda. Shu sababli, korxonalaming
kreditga layoqatliligini tahiil etishda moliyaviy holat tahlilida quyidagi
qo'shimcha mavzulami o ‘rganish tavsiya etiladi;
■ korxonalaming rentabellik darajasi;
■ aylanma mablagclaming holati;
■ o ‘z mablagHarini hajmi, ulaming asosiy va aylanma kapitalidagi
ishtiroki;
■ ishlab chiqarilgan va sotilgan mahsulotlami o‘sish darajalari;
■ to‘lov muddati kelgan va o4ib ketgan debitorlik va kreditorlik
majburiyatlarining holatiga;
■ korxonalaming pul va qimmatli qog‘ozlarining mavjudligiga va
boshqa jihatlariga ahamiyat beriladi.
Korxona
faoliyatining joriy
va
istiqboldagi
rivojlanishini
baholashda banklar tomonidan quyidagi muhim jihatlarga ahamiyat
qaratiladi:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
