natijalarini haqqoniy aks ettirsa va buxgalteriya hisobi to‘g‘risidagi
qonun hujjatlariga muvofiq kelgan hollarda ijobiy fikr bildiriladi.
Modifikatsiyalangan fikr quyidagi holatlarda bildiriladi:
- olingan auditorlik dalillari asosida umumiy holda ko‘rilayotgan
moliyaviy hisobot muhim buzib ko'rsatishlarga ega bo‘lsa;
- umumiy holda ko‘rilayotgan moliyaviy hisobot muhim buzib
ko‘rsatishlarga ega emasligini aniqlash uchun yetarli darajadagi tegishli
auditorlik dalillarini olish imkoniyati boMmasa.
Auditorlik hisobotining tahliliy qismi auditor (auditorlar) tomonidan
bajarilgan ishlar va auditorlik dalillarini olishga qaratilgan auditorlik
amallari bayonini hamda quyidagilaming tekshirish natijalarini qamrab
olishi lozim: qo‘llanilayotgan
hisob siyosatini; xo‘jalik
yurituvchi
subyektning ichki nazorat tizimini; buxgalteriya hisobi tizimi va
moliyaviy hisobot tuzilishini; moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini amalga
oshirishda buxgalteriya hisobi to‘g‘risidagi
qonun hujjatlariga rioya
etilishini; soliqlar va boshqa majburiy toMovlarni hisoblash va
toclashning to ^ rilig in i; aktivlar saqlanishining ta’minlanganligini;
moliyaviy koeffitsiyentlaming hisob-kitobi va uning tahlilini o"z ichiga
oladi.
Moliyaviy koeffitsiyentlaming hisob-kitobi va ularning tahlili
quyidagilami o ‘z ichiga qamrab oladi:
- tekshirilgan moliyaviy hisobot asosida hisoblangan moliyaviy
koeffitsiyentlar tahlili;
- o'tkazilgan tahlil natijalaridan kelib chiqib, xo‘jalik yurituvchi
subyektning moliyaviy holati to ‘g ‘risida ma’lumot.
Hisob-kitob va tahlil uchun moliyaviy koeffitsiyentlami tanlab olish
auditorlik tashkiloti tomonidan auditorlik tekshiruvining buyurtmachisi
bilan kelishgan holda amalga oshiriladi.
Xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy hisobotida ahamiyatli
buzib ko'rsatishlar mavjud bo4lsa va ularning xo'jalik yurituvchi
subyekt
tomonidan
bartaraf
etilmasligi,
moliyaviy
hisobotdan
foydalanuvchilami chalg‘itishi mumkin bo4lgan hollarda auditorlik
tashkiloti salbiy fikr bildirilgan auditorlik xulosasini tuzadi.
161
Shuningdek, quyidagi holatlarda ham salbiy fikr bildiriiadi:
- xo‘jalik yurituvchi subyekt tomonidan
amalga oshirilgan moliya-
x o ‘ja!ik operatsiyalari moliyaviy hisobotda haqqoniy aks ettirilgan, lekin
ular qonun hujjatlari talablariga muvofiq kelmaganda;
- xo‘jalik yurituvchi subyekt rahbariyati aniqlangan buzib
ko‘rsatishlarni bartaraf etish maqsadida moliyaviy hisobotga tuzatishlar
kiritishga rozi bo‘lmaganda.
Xo'jalik yurituvchi
subyekt auditorlik
tekshiruvi davomida
moliyaviy hisobotda aniqlangan buzib ko‘rsatishlami bartaraf etsa salbiy
fikr bildirilmaydi.
Auditorlik xulosasi
yozma ko‘rinishda tayyorlanishi
kerak.
Auditorlik xulosasiga unga nisbatan fikr bildirilgan, buxgalteriya hisobi
to ‘g ‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiq xo'jalik
yurituvchi subyekt
tomonidan sanasi ko‘rsatilgan va imzolangan moliyaviy hisobotning
nusxasi ilova qilinadi.
Auditorlik xulosasini olish barcha uchun majburiy hisoblanmaydi.
Moliyaviy
hisobotlarni
tuzishda tashqi
buxgalterlarga yoki
autsorsing xizmatlari bo‘yicha maxsus firmalarga murojaat qiluvchi
ko‘pgina korxonalami auditdan o ‘tkazish ma’lum bir xarajatlar qilinishi
talab
qilganligi
sababli
doimo
ham
auditorlar
xizmatidan
foydalanavermaydilar. Bunday holatlarda analitiklar oldida qator
vazifalar yuklanadi:
- moliyaviy hisobotlarni tuzuvchilar
qanchalik tajribali
va
uddaburonligini;
- tuzilgan moliyaviy hisobotlar qanchalik ishonchli, to‘liqligiga;
- barcha majburiyatlar hisobga olinganmi yoki yo‘qmi;
- agar moliyaviy hisobotlarni yetuk mutaxassislar tomonidan
tuzilganligi qayd etilgan holda, ulaming mustaqilligi qay darajada
ta’minlanganligiga;
- moliyaviy hisobotlarni tuzuvchilar korxonaning shaxsiy tarkibida
doimiy turishiga;
- moliyaviy hisobot tuzuvchilarni aktivlar
qiymatini aniqlashda va
majburiyatlami hisobga olishda obyektiv yondashganlik darajasiga;
162
- korxona rahbarining moliyaviy hisobotlarni tuzishga ta’sir
darajasiga baho berish talab etiladi.
Auditorlik xulosalari talab etilmaydigan axborot manbaalariga soliq
hisobotlari, shaxsiy jam g‘arib boriladigan pensiya jamg^rmalari,
sug'urta badallari bo6yicha hisobotlar va boshqa axborot manbalari
kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
