axborotlami aks ettirishni tasniflaydi. Buxgalteriya balansida xususiy
sarmoyani umumiy summasigina oshkor qilinishi kerak.
Xususiy kapital va uning tarkibiy qismlari haqidagi axborotlami
tarkibiy qismi sifatida ochib berilishi 14 son BHMS bilan tarkiblanadi.
Barcha
xo'jalik
yurituvchi
subyektlar
(banklar
va
byudjet
tashkilotlaridan tashqari) xususiy kapital to'g'risidagi axborotni
tayyorlash va ochib berish jarayonida mazkur standart talablarini
bajarishlari kerak.
O 'z sarmoyasi (xususiy kapital) to'g'risidagi hisobotda o'z
sarmoyasining harakati,
zaxiralarni shakllantirish, to'lash uchun
hisoblangan dividendlar to'g'risidagi axborot taqdim etiladi.
Xususiy kapital to'g'risidagi hisobotni tuzish maqsadi bo'lib,
xususiy kapitalning hisobot davri boshiga va oxiriga bo'lgan holati va
hisobot davri mobaynida uning tarkibidagi o'zgartirishlar haqidagi
axborotni ochib berish hisoblanadi.
Xususiy kapital to'g'risidagi hisobotga bo'lgan
tushuntirishda
xo'jalik yurituvchi subyekt xususiy kapital qatnashchisining chiqib
ketishi, aksiyadorlik jamiyati tomonidan
aksiyalaming sotib olinishi
yoki sotib olingan aksiyalami bekor qilinishi, aksiyalar nominal
qiymatining pasayishi yoki boshqa sabablarga ko'ra kamayib ketganligi
haqidagi ma’lumotlar keltiriladi.
Hisobotning xususiy kapital to'g'risidagi qismiga oid tushuntirish
xati "Hisob siyosati va moliyaviy hisobotlar” Buxgalteriya hisobi milliy
standard (1-son BHMS)da nazarda tutilgan talablarga muvofiq tuziladi.
Aksiyadorlik jamiyatlari xususiy kapital to'g'risidagi tushuntirishda
quyidagilar haqidagi axborotni keltiradilar:
a) obuna amalga oshirilishi nazarda tutiladigan aksiyalaming
umumiy soni va nominal qiymati;
b) nazarda tutilgan miqdorlar bilan taqqoslaganda obuna amalga
oshirilgan aksiyalaming umumiy miqdori va nominal qiymati;
v) aksiyalarga obunaning borishi chog'ida olingan mablag'lar
umumiy summasi;
591
g) ayrim turlar va toifalar bo‘yicha ustav kapitali tarkibidagi
aksiyalar;
d) imtiyozli aksiyalar bo'yicha toianm agan jamlangan
dividendlar
summasi;
e) aksiyalar ko4rinishida toianadigan dividendlar, xususan,
toianadigan aksiyalaming soni va qiymati, shuningdek, ulaming turlari
yoki toifalari to ‘g‘risida;
j) hisobot davrida yuz bergan maydalash yoki qo‘shib yuborishlar
va aksiyalaming maydalanishi yoki qo‘shib
yuborilishigacha va undan
keyingi aksiyalaming nominal qiymati to ^ risid a g i.
Aksiyalarga obunaning borishi ch o g id a olingan m ablagiar
umumiy summasi tushuntirishda quyidagilar bo‘yicha keltiriladi:
a) aksiyalar uchun haq sifatida kirim qilingan barcha pul
m ablagiari, aksiyalar soni ko‘rsatilgan holda;
b) aksiyalar uchun to io v sifatida kirim qilingan mol-mulkning
qiymat bahosi, aksiyalar soni ko‘rsatilgan holda;
v) aksiyalar uchun haq sifatida kirim qilingan chet el valyutasining
umumiy summasi, aksiyalar soni va hisobda valyuta kirim qilingan kursi
ko'rsatilgan holda.
Ustav kapitali tarkibidagi aksiyalar haqidagi
axborot tushuntirishda
ayrim turlar va toifalar bo4yicha keltiriladi:
a) chiqarilgan aksiyalar soni, ustav kapitalining toianm agan qismi
*
ko‘rsatilgan holda;
b) aksiyaning nominal qiymati;
v) muomalada b o ig a n aksiyalar sonida hisobot davri mobaynidagi
o ‘zgartirishlar;
g) aksiyalar bilan b o g iiq huquqlar, imtiyozlar va cheklashlar, shu
jumladan dividendlaming taqsimlanishi va kapitalning
qaytarib berilishi
bo6yicha cheklashlar;
d) jamiyatning o ‘ziga, uning sho‘ba va uyushgan korxonalariga
tegishli aksiyalar;
e) ular egalik qilayotgan muassislar ro‘yxati va aksiyalar soni;
j) ijroiya organi a ’zolarining mulki b o ig a n aksiyalar soni;
592
z) opsionlar va boshqa kontraktlarga binoan chiqarish uchun
zaxiralashtirilgan
aksiyalar,
ularning
muddatlari
va
summalari
ko‘rsatilgan holda;
i)
konvertatsiyalanadigan
(aksiyalar
yoki
obligatsiyalarga)
aksiyalaming soni va nominal qiymati
hamda ushbu aksiyalaming
qarzga oid qimmatli qog‘ozlarga konvertatsiya qilinishi hollarida yuzaga
kelishi mumkin b o ig an majburiyatlar.
Boshqa
barcha
xo‘jalik
yurituvchi
subyektlar
moliyaviy
hisobotlarga
oid
izohlarda
quyidagilar
to ‘g ‘risidagi
axborotni
keltiradilar:
a)
egalik
qiluvchilar
o‘rtasida
ustav
kapitali
ulushining
taqsimlanishi;
b) ushbu ulushlarga tegishli huquqlar, imtiyozlar yoki cheklashlar;
v) ustav kapitali tarkibida egalik qiluvchilar ulushi tarkibidagi
o‘zgartirishlar.
Do'stlaringiz bilan baham: 
