Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

Balans aktivini moliyalashtirish tartiblari
Aktivlar
Summa
Passivlar
Summa
Moliyalashtirish
manbasi
Uzoq
muddatli
aktivlar
A4
0 4z mablagclari 
manbasi
P4
P4 
A4, A3
Joriy aktivlar 
shujumladan:
i a
a=i
Majburiyatlar
shujumladan:
b
Tovar moddiy
A3
Uzoq muddatli
P3
P3 
A4
426

---

zaxiralar
kreditlar 
va 
qarzlar
Debitorlik
majburiyatlari
A2
Qisqa muddatli 
kreditlar 
va 
qarzlar
P2
P2 
АЗ, A2
Pul
mablag4 lari
AI
Kreditorlik
majburiyatlari
PI
AI 
P1,P2,P3
Kreditning
maqsadli
ishlatilishi va
muddatligini o 4rganishdan
tashqari ulardan oqilona foydalanish darajasini, samaradorligini ham 
baholash lozim.
Bu nafaqat kredit va foiz summasini bankka qaytarib toMashni, 
bundan 
tashqari, 
shu 
kredit 
yordamida 
kreditlanadigan 
yoki 
moliyalashtiriladigan soha, tarmoq, korxona qancha samaradorlikka 
erishayotganligini ham baholash imkonini beradi.
Kreditlar 
albatta 
m a’lum 
bir 
loyihalaming 
bajarilishiga 
yo‘naltirilgan 
bo4ladi. 
Banklar 
loyihalarni 
kreditlash 
yoki 
moliyalashtirishdan oldin loyihani bajarish uchun yo4naltiriladigan 
mablag4 laming samaradorligini hisoblab chiqishlari zarur.
Agar iqtisodi rivojlangan davlatlarda kreditlash va loyihalarni 
moliyalashtirish amaliyotiga e ’tibor beradigan boisak, ularda korxona, 
tashkilotlarga kredit berishdan oldin qo4yiladigan mablag4 laming 
samaradorligiga muhim e ’tibor qaratilishini ko4rishimiz mumkin.
Agarda loyihaga qo'yiladigan mablag4Iar iqtisodiy va moliyaviy 
samara beradigan bo‘lsa, shu loyiha uchun mablag4 ajratiladi.
Kreditning samaradorligi ishlab chiqarish va savdo hajmiga 
to4g4ridan-to4g4ri 
bog‘liq. 
Samaradorlik 
kreditning 
tamoyillarini 
bajarilishi uchun asos hisoblanadi. Samaradorlik kreditdan aniq, 
maqsadli foydalanishni taqozo qiladi.
Ishlab 
chiqarish 
va 
sotish 
hajmi 
qanchalik 
katta, 
kredit 
resurslarining 
aylanish 
davri 
qanchalik 
qisqa 
bo4 Isa, 
kredit 
qo4yilmalarining samaradorligi shunchalik yuqori bo'ladi.