Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

Mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishi tahlili
Ko‘rsatkichlar
Bazaviy bahodagi qiymati ming so‘m
Reja bajarilishi, %
2015 y.
2016 y.
2017 y.
2015
2016
2017
reja
xak
reja
xak
reja
xak
Ishlab 
chiqarilgan 
mahsulot 
hajmi, 
ming 
so‘m
260050
282792
420600
442606
502600
532036
108.7
105.2
105.8
Korxonada mahsulot ishlab chiqrish rejasi 2015 yilda 108.07 %ga, 
2016 yilda 105.2 %ga, 2017 yil 105.8 % ga bajarilgan.
Kompleks iqtisodiy tahlilga oid ayrim manbalarda mahsulot hajmini 
o'sishi mahsulot hajmini indeksi deb ham ataladi. Bu kocrsatkich 
korxonaning rivojlanish dinamikasini ifodalaydi.
Mahsulot ishlab chiqarish hajmining dinamik tahlili
Ko‘rsatkichlar
Bazaviy bahoda qiymati
Mutlaq o‘zgarishi (+,-)
2015 y.
2016 y.
2017 y.
2016 y. 
2015 
yilga 
nisbatan
2017 y. 
2016 
yilga 
nisbatan
2017 y. 
2015 
yilga 
nisbatan
Ishlab 
chiqarilgan 
mahsulot 
hajmi, 
ming 
so‘m
282792
442606
532036
+159814
+89430
+249244
Korxonada 
mahsulot 
ishlab 
chiqarish 
hajmining 
dinamik 
o ‘zgarishlari 2016-yil 2015-yilga nisbatan 159814 ming so4mga o‘sgan, 
2017-yil 2016-yilga nisbatan 89430 ming so‘mga, 2017-yil 2015-yilga 
nisbatan 249244 ming so‘mga ortgan.
Mahsulot (ish, xizmat)lar hajmini o ‘rganishda solishtirma, ulgurji 
baholarda hamda joriy yilning amaldagi baholarida aniqlangan 
m a’lumotlar tahiil qilinadi. Dinamikasini aniqlash uchun hisobot davrida
Ж
210

---

ishlab chiqarilgan haqiqiy mahsulot hajmi o4gan yillardagisi bilan 
taqqoslanib ko'rsatkichlami o ‘zgarishi mutloq va nisbiy (foiz)lalrda 
aniqlanishi lozim.
Faoliyatning eng muhim samaradorlik ko4rsatkichlaridan biri bo"lib, 
ishlab chiqarilgan mahsulotning sifati hisoblanadi. Mahsulot sifatining 
oshishi o‘z navbatida sotilgan mahsulot hajmining oshishiga va 
foydaning kocpayishiga, oqibatda rentabellik darajasining yuqori 
bo4ishiga sababchi bo'ladi.
Mahsulot sifati navlar bo‘yicha belgilanadigan mahsulotlarni ikki 
kategoriya bo‘yicha tarkiblash mumkin:
- oliy sifat kategoriyasi;
- birinchi sifat kategoriyasi.
Mazkur sifat kategoriyalari orqali mahsulotning xalqaro va 
mamlakat standarti talablariga mosligi o
4
rganiladi.
Mahsulot sifatini oshirish realizatsiya jarayonini tezlashtiradi, 
mahsulotga b o ig a n talabni toiaroq qondiradi, tovar pul muomalasini 
tezlashtiradi, eksport imkoniyatlarini oshiradi.
Mahsulot sifati qator ko‘rsatkichlar tizimi bilan baholanadi. 
Xarakterli xossalariga ko‘ra belgilangan belgilangan me’yorlarga 
(xalqaro va mamlakat standartlariga mosligi), pishiqligi, puxtaligi, 
chidamliligi, va h.k. ko'rsatkichlari bilan farqlanadi.