Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil

Tashqi omilar qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:

- iste’molchilar to‘lov talabining o‘zgarishi va dinamikasi;

- hukumatning hisob, moliya-kredit, soliq siyosati;

- raqobatning jiddiyligi;

- siyosiy barqarorlik;

-resurslar bozoridagi holat;

- inflyatsiya i boshqalar.

Moliyaviy hisobotlarni bashoratlashda tashqi omilardan tashqari albatta birinchi navbatda ichki omillarga ahamiyat qaratish lozim. Negaki bu omillarni o‘zgartirish, ta’sir darajalarini maqsadga yo‘naltirish imkoniyatlari mavjud.

Ichki omillar qatoriga quyidagilar kiradi:

- ishlab chiqariladigan yoki ko‘rsatiladigan xizmatlarning tarkibi va tuzilishi;

- ishlab chiqarish texnologiyasi va boshqarish modeli;

- korxonaning tarmoq bo‘g‘ini;

- mulk va moliyaviy resurlari, ularning tarkibi va tuzilishi, boshqaruv strategiyasi;

- ishlab chiqarish va faoliyat samaradorligi;

- kapital oqimini tashkil etilishi, uning (daromad va xarajatlar nisbatidagi) mos shakli;

- menejment sifati;

- investitsiyalar hajmi va sifati;

Korxona moliyaviy holati, natijalari va pul mablag‘lariga ta’sir etuvchi birliklariga ta’sir etuvchi omillar ta’sirini hisoblash juda murakkab va qiyin jarayon. Analitiklar bu borada shaxsiy yondashuvlar, asoslarga tayanishga majburlar. Shu sababli ta’sir darajalarini hisoblashda har bitta o‘rganiladigan birlik alohidalikda, bog‘liqlikda va aloqadorlikda baholash talab etiladi.