Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil

7.5. Kreditga layoqatlilikni baholashda moliyaviy va moliyaviy bo‘lmagan ko‘rsatkichlar tahlili

Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning kreditga layoqatliligini baholashda moliyaviy va moliyaviy bo‘lmagan ko‘rsatkichlardan foydalaniladi. Xo‘jalik yurituvchi subyektni moliyaviy jihatdan o‘rganganda moliyaviy ahvoliga hozirda bank amaliyotida keng qo‘llanilib kelayotgan moliyaviy koeffitsiyentlardan foydalanib baho beriladi.

Xo‘jalik yurituvchi subyektni moliyaviy jihatdan o‘rganganda asosan moliyaviy holatini, moliyaviy natijalarini va pul oqimlarini ifodalovchi ko‘rsatkichlarni o‘rganishga va kelgusidagi moliyaviy ahvolini bashoratlashga e’tibor qaratish zarurdir.

Xo‘jalik yurituvchi subyektni moliyaviy ahvoliga baho berishda banklar amaliyotida bir qancha metodlardan foydalanib kelinmoqda. Bulardan eng aniq natija beradigan metodlardan biri kompleks tahlil metodidir. Kompleks tahlil metodi xo‘jalik yurituvchi subyektni moliyaviy ahvolini kompleks o‘rganish asosida aniq xulosa shakllantirish imkonini beradi.

Kreditga layoqatlilikning baholashni kompleks tahlili quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

- korxona likvidlilik ko‘rsatkichlari va balans likvidligi tahlili;

- korxona mablag‘lari aylanishini tahlili;

- korxona faoliyati samaradorlik ko‘rsatkichlari tahlili;

- moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlari tahlili;

- skoring modeli bo‘yicha kreditga layoqatlilikni baholash usuli.

Balans likvidliligi tahlili korxonalarning kreditga layoqatliligi tahlilida muhim bosqichlardan biri hisoblanadi. Balans likvidliligi korxonaning muddatli majburiyatlarini tegishli aktivlar bilan qoplay olish qobiliyatini bildiradi.
Balans aktivi va passivi moddalarining likvidliligi tahlili