Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil



Download 6,96 Mb.
bet13/296
Sana28.05.2022
Hajmi6,96 Mb.
#613541
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   296
Bog'liq
Moliyaviy tahlil darslik

Taqqoslash birligi

Ko‘rsat­kichning mutlaq o‘zgarishi

Ko‘rsatkich­ning nisbiy o‘zgarishi, %

Ko‘rsatkich indeksi

Bir foizli o‘zgarishning mutlaq ifodasi

Rejaga nisbatan (∑qrpr)

∑qhph - ∑qrpr

∑qhph / ∑qrpr*100-100

∑qhph / ∑qrpr

∑Dqp%*∑qrpr

O‘tgan yilga (∑qo‘po‘)

∑qhph - ∑qo‘po‘

∑qhph / ∑qo‘po‘*100-100

∑qhph / ∑qo‘po‘

∑Dqp%*∑qo‘po‘

Bazis yiliga nisbatan (∑qbpb)

∑qhph - ∑qbpb

∑qhph / ∑qbpb*100-100

∑qhph / ∑qbpb

∑Dqp%*∑qbpb

O‘rtacha tarmoq ko‘rsatkichga nisbatan (∑qtpt)

∑qhph - ∑qtpt

∑qhph / ∑qtpt*100-100

∑qhph / ∑qtpt

∑Dqp%*∑qtpt

Ilg‘or ko‘rsatkichga nisbatan (∑qipi)

∑qhph - ∑qipi

∑qhph / ∑qipi*100-100

∑qhph / ∑qipi

∑Dqp%*∑qipi

Qoloq ko‘rsatkichga nisbatan (∑qqpq)

∑qhph - ∑qqpq

∑qhph / ∑qqpq*100-100

∑qhph / ∑qqpq

∑Dqp%*∑qqpq

Xorij ko‘rsat
kichiga nisbatan (∑qxpx)

∑qhph - ∑qxpx

∑qhph / ∑qxpx*100-100

∑qhph / ∑qxpx

∑Dqp%*∑qxpx

1.8-jadval
Mahsulot sifati bo‘yicha ishlab chiqarish rejasining bajarilishi tahlili

Choraklar

Mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan tushum, mln so‘m

Haqiqatdagi darajaning rejadan farqi

Reja bajarilishi, %

Reja

Haqiqat

1

22 500

21 600

-900 (21600-22500)

96 (21600/22500)

2

20 200

20 800

+600

102.9

3

28 000

28 200

+200

107.1

4

27 000

26 300

-700

97.4

Jami

97 700

96900

-800

99.18

Korxona mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan sof tushum rejaga qiyosan 800 mln so‘mga kam bo‘lgan. Bu esa mahsulot (ish, xizmat)larni sotish rejasi 99.18 foizga bajarildi degani. Choraklar bo‘yicha birinchi va to‘rtinchi choraklar bo‘yicha tushum rejasi bajarilmagan. Ikkinchi va uchinchi choraklar bo‘yicha reja nisbiy ifodada 102.9 va 107.1 foizga bajarilgan.


Iqtisodiy tahlilda o‘rganiladigan hodisa va jarayonlar miqdoriy o‘lchamga ega bo‘lib, ular mutlaq va nisbiy miqdorlar bilan ifodalanadi.
Mutlaq miqdorlar iqtisodiy hodisa va jarayonlarni hajmi, miqdori, o‘lchami va darajasini ifodalaydi.
Nisbiy miqdorlar bir mutlaq miqdorni ikkinchi mutlaq miqdorga bo‘lish natijasida olingan hosilani ifodalaydi. Nisbiy miqdorlar turli shaklda: koeffitsiyentlarda (taqqoslash bazasi 1), foizlarda (taqqoslash bazasi 100), promillarda (taqqoslash bazasi 1000) va promillarda (taqqoslash bazasi 10000) ifodalanishi mumkin.
Tahlil jarayonida nisbiy miqdorlarning quyidagi turlari keng qo‘llanadi: reja vazifalarining nisbiy miqdorlari; rejani bajarishning nisbiy miqdorlari; dinamika nisbiy miqdorlari; tuzilmaviy nisbiy miqdorlar; koordinatsiya nisbiy miqdorlari; intensiv nisbiy miqdorlar; obyektlararo va hududiy taqqoslash nisbiy miqdorlari; samaradorlik nisbiy miqdorlari.
1.9-jadval
Nisbiy miqdorlarning turlari, ifodasi va ularning tasnifi

Taqqoslash turlari

Taqqoslashning nisbiy ifodasi

Tasnifi

Reja vazifalari nisbiy miqdorlari

Krv=Kjr/Ko‘y

Joriy yil reja ko‘rsatkichini (Kjr) o‘tgan yil yoki o‘tgan yillarning o‘rtacha ko‘rsatkichlariga (Ko‘y) nisbati

Rejani bajarishning nisbiy miqdorlari

Krb=Kh/Kr

Haqiqatda erishgan daraja (Kh) bilan reja ko‘rsatkichlari (Kr) nisbati

Dinamika nisbiy miqdorlari

Kdn=Kb/Kbv

Iqtisodiy ko‘rsatkichlarni (Kb), (Kbv) vaqt ichida nisbiy o‘zgarishini tavsiflaydi

Tuzilmaviy nisbiy miqdorlar

Ktn=Kab/Kuh

O‘rganilayotgan to‘plamning ayrim birliklarini (Kab) uning umumiy hajmiga (Kuh) nisbati

Koordinatsiya nisbiy miqdorlari

Kkn=Kab/Kbb

To‘plam ichidagi ayrim birliklarni (Kab, Kbb) o‘zaro nisbatlarini tavsiflaydi

Intensiv nisbiy miqdorlar

Kin=Ksm/Ktm

Turli nomdagi lekin o‘zaro bog‘langan ko‘rsatkichlarni (Ksm, Ktm) o‘zaro nisbati

Obyektlararo va hududiy taqqoslash

Koh=Kxk/Kbxk
Koh=Xo/Rbo

Nisbiy miqdorlari bir xil nomdagi lekin turli obyekt yoki hududlarga taalluqli bo‘lgan ko‘rsatkichlarni(Kxk, Kbxk), (Xo, Rbo) o‘zaro nisbatini tavsiflaydi.

Samaradorlik nisbiy miqdorlari

Ksn=Ks/Kr

Samara (Ks) va resurs (Kr) yoki xarajatlar orasidagi nisbatni tavsiflaydi



O‘rtacha miqdorlar.
Mutlaq va nisbiy miqdorlarning hodisa va jarayonlarni o‘rganish, baholash va tahlil etishdagi ustunliklari, ijobiy tomonlari bilan bir qatorda, ularning qator kamchiliklari ham mavjud. Ya’ni ular o‘rganilayotgan hodisa va jarayonlarga umumlashtirib ta’rif bera olmaydi. Bu vazifani o‘rtacha miqdorlar bajaradi.
O‘rtacha miqdorlardan rejalashtirish, boshqarish, ilmiy-tadqiqot ishlarida keng qo‘llaniladi. 
O‘rtacha miqdorlar deb, bir xildagi va bir turdagi hodisalarni o‘zgaruvchan belgilari asosida umumlashtirib xarakterlovchi, ta’riflovchi miqdorlarga aytiladi.
Moliyaviy tahlil jarayonida o‘rtacha miqdorlarning qator turlaridan foydalaniladi: o‘rtacha arifmetik miqdorlar; o‘rtacha garmonik miqdorlar; o‘rtacha geometrik miqdorlar; o‘rtacha xronologik miqdorlar; o‘rtacha kvadratik miqdorlar.
O‘rtacha miqdorlarning sodda va amaliyotda keng qo‘llaniladigan turi bu o‘rtacha arifmetik miqdordir. O‘rtacha arifmetik miqdor o‘z navbatida oddiy va tortilgan ko‘rinishga bo‘linadi.
Oddiy arifmetik o‘rtacha variantlar (x) bir yoki teng marta takrorlangan paytda qo‘llaniladi.

Tortilgan ko‘rinishdagi o‘rtacha arifmetik miqdor quyidagi bog‘lanishlar orqali topiladi.

Tahlilda o‘rtacha arifmetik bilan bir qatorda o‘rtacha garmonik ham keng qo‘llaniladi. O‘rtacha garmonik – bu o‘rtacha arifmetik miqdorning teskari bo‘lgan darajasidir.
O‘rtacha garmonik miqdor ham o‘rtacha arifmetik miqdorga o‘xshab oddiy va tortilgan shakllarga ega.
Oddiy o‘rtacha garmonik miqdorlarni aniqlash formulasi:

Tortilgan o‘rtacha garmonik miqdorlarni aniqlash formulasi:

Tahlilda o‘rtacha geometrik miqdorlardan odatda o‘sish sur’atlarini o‘rganishda keng foydalaniladi.

1.10-jadval
Mahsulot hajmining o‘sish sur’atlari


Download 6,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish