Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil


Buxgalteriya balansining gorizontal tahlili



Download 6,69 Mb.
bet33/296
Sana31.03.2022
Hajmi6,69 Mb.
#520663
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   296
Bog'liq
Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliy

Buxgalteriya balansining gorizontal tahlili

Balans aktivi



Hisobot davri boshiga

Hisobot davri oxiriga

Farqi
+,-

O‘sishi,
%

1

2

3

4(3-2)

5(3/2)*100-100

Aktiv













Uzoq muddatli aktivlar

UM0

Um1

UM1-UM0

UM1/UM0*100-100

Joriy aktivlar

JA0

JA1

JA1-JA1

JA1/JA1*100-100

Aktiv jami

A0

A1

A1-A0

A1/A0*100-100

Passiv













O‘z mablag‘lari manbasi

O‘M0

O‘M1

O‘M1-O‘M0

O‘M1/O‘M0*100-100

Majburiyatlar

M0

M1

M1-M0

M1/M0*100-100

Passiv jami

P0

P1

P1-P0

P1/P0*100-100

Vertikal tahlil - gorizontal tahlilni to‘ldiruvchi usuli sifatida moliyaviy hisobot elementlari, moddalarining tarkibiy jihatlariga baho berishni xarakterlaydi. Ushbu jihatlarni moliyaviy hisobotlarning barcha shakllariga nisbatan qo‘llash mumkin. Umumiy tarkibda yakka birliklarninng salmog‘i va ularning o‘zgarishlari asosida korxona moliyaviy holatini tashxislash yanada osonlashadi. Korxonani moliyaviy ahvolini anglash, bilishda asosiy jihatlar jami tarkibda birlik qatorlarni to‘g‘ri nisbatlashga qaratiladi.


1.41-jadval
Buxgalteriya balansining vertikal tahlili

Balans moddalari

O‘tgan yil

Hisobot yili

Farqi

Summa

%

Summa

%

Summa

%

1

2

3

4

5

6(4-2)

7(5-3)

Aktiv



















Uzoq muddatli aktivlar

UM0

UM/A0*100

Um1

Um1/A1*100

Um1- UM0

Um1/ UM0

Joriy aktivlar

JA0

JA0/A0*100

JA1

JA1/A1*100

JA1- JA0

JA1/ JA0

Aktiv jami

A0

100

A1

100

A1- A0

A1/A0

Passiv



















O‘z mablag‘lari manbasi

O‘M0

O‘M0/P0*100

O‘M1

O‘M1/P1*100

O‘M1- O‘M0

O‘M1/O‘M0

Majburiyatlar

M0

M0/P0*100

M1

M1/P1*100

M1- M0

M1/ M0

Passiv jami

P0

100

P1

100

P1- P0

P1/ P0

1.42-jadval


Moliyaviy natijalarning gorizontal va vertikal tahlili

Moliyaviy natija qatorlari

Belgi

O‘tgan yil

Hisobot yili

Farqi

O‘si­shi

Summa

%

Summa

%

Summa

%

1

2

3

4

5

6

7(5-3)

8(6-4)

9(5/3*100-100)

Mahsulot sotishdan yalpi foyda

Yaf

Yaf0

Yaf0/Sn0*100

Yaf1

Yaf1/Sn1*100

X

U

Z

Asosiy faoliyatning natijasi

An

An0

An0/Sn0*100

An1

An1/Sn1*100

X

U

Z

Moliyaviy faoliyat natijasi

Mn

Mn0

Mn0/Sn0*100

Mn1

Mn1/Sn1*100

X

U

Z

Favqulodda natija

Fn

Fn0

Fn0/Sn0*100

Fn1

Fn1/Sn1*100

X

U

Z

Soliq to‘loviga qadar natija

Sn

Sn0

100

Sn1

100

X

U

Z

Foydadan soliq va boshqa soliqlar

Fs

Fs0

Fs0/Sn0*100

Fs1

Fs1/Sn1*100

X

U

Z

Sof foyda

Sf

Sf0

Sf0/Sn0*100

Sf1

Sf1/Sn1*100

X

U

Z

Xuddi shu jihat tarkibiy tahlilni pul oqimini umumiy qatorlarida, (operatsion faoliyatdan pul oqimi, investitsion faoliyatdan pul oqimi, moliyaviy faoliyatdan pul oqimi, soliqlanishdan pul oqimi qatorlari bo‘yicha) asosiy vositalarning tarkibiy tuzilishida (yer, bino, inshoot, uzatuvchi moslamalar, mashina va uskunalar, transport vositalari va h.k.), xususiy kapitalni tarkibiy tuzilishida (ustav kapitali, qo‘shilgan kapital, rezerv kapitali, taqsimlanmagan foyda qatorlari bo‘yicha) ham qo‘llash mumkin.


Vertikal tahlil gorizonatal tahlil asosidagina bir butunlikka erishadi. Shu sababli ularni doimo birgalikda va umumiylikda foydalanish kuzatiladi. Ularni bir-biridan holi tarzda qo‘llash orqali tahlilning to‘liqligini ta’min etib bo‘lmaydi.
Trend tahlili – asos tahlili sifatida dinamik o‘zgarishlarni baholashda eng ko‘p qo‘llaniladigan usul hisoblanadi. Ushbu usul yordamida yaqin va uzoq davriylikdagi o‘zgarishlarga mutlaq va nisbiy ifodalarda baho beriladi. Trend tahlilidan ko‘pincha aktivlar o‘zgarishini baholashda, foyda va uning o‘sishini baholashda, investitsiyalar hajmini baholashda foydalaniladi.
1.43-jadval
Moliyaviy hisobot elementlarini trend tahlili



Yillar





Avtonomiya koeffitsiyenti



O‘zgarishi +,-

Oldingi yilga nisbatan

Bazis davriga nisbatan

summa

%

summa

%

2014

K1

x

x

x

x

2015

K2

K2-K1

K2/K1

K2-K1

K2/K1

2016

K3

K3-K2

K3/K2

K3-K1

K3/K1

2017

K4

K4-K3

K4/K3

K4-K1

K4/K1

2018

K5

K5-K4

K5/K4

K5-K1

K5/K1

1.44-jadval


Moliyaviy ko‘rsatkichlarni o‘tgan yillarga nisbatan o‘zgarishlarini tahlili

Ko‘rsat-kichlar

Foyda

Sotishdan tushum

Aktivlar summasi

Oldingi yilga nisbatan

Bazis davrga nisbatan

Oldingi
yilga
nisbatan

Bazis
davrga nisbatan

Oldingi yilga nisbatan

Bazis davrga nisbatan

Mutlaq ifoda

2014

F0

x

ST0

x

A0

x

2015

F1-F0

F1-F0

ST1-ST0

ST1-ST0

A1-A0

A1-A0

2016

F2-F1

F2-F0

ST2-ST1

ST2-ST0

A2-A1

A2-A0

2017

F3-F2

F3-F0

ST3-ST2

ST3-ST0

A3-A2

A3-A0

2018

F4-F3

F4-F0

ST4-ST3

ST4-ST0

A4-A3

A4-A0

Nisbiy ifoda

2014

F0

x

ST0

x

A0

x

2015

F1/F0

F1/F0

ST1/ST0

ST1/ST0

A1/A0

A1/A0

2016

F2/F1

F2/F0

ST2/ST1

ST2/ST0

A2/A1

A2/A0

2017

F3/F2

F3/F0

ST3/ST2

ST3/ST0

A3/A2

A3/A0

2018

F4/F3

F4/F0

ST4/ST3

ST4/ST0

A4/A3

A4/A0

Trend tahlili asosida‚ shuningdek‚ ko‘rsatkichlarning aloqadorlik darajasiga, o‘rtacha o‘sish darajalarining holatiga ham baho beriladi.


Koeffitsiyentlar tahlili usuli. Korxona faoliyatiga baho berishda mutlaq ifodalar moliyaviy holatning barcha qirralarini ochib bera olmaydi. shu sababli ko‘p hollarda nisbiy ifodalardan ham foydalaniladi.
Nisbiy ifodalar fanda moliyaviy koeffitsiyentlar deb nomlanib ularning har biri korxona moliyaviy holatining muhim jihatlarini o‘zida ifoda etishi bilan farqlanadi.
Moliyaviy koeffitsiyentlarni aniqlashning quyidagi muhim jihatlarini xarakterlash lozim:
– moliyaviy koeffitsiyentlar – 2 yoki undan ortiq ko‘rsatkichlarni o‘zaro nisbatlash orqali topiladi (nisbatlash o‘z mazmuniga va tasnifiga ega bo‘lmog‘i va moliyaviy holatiga baho berishda yangi bir ko‘rsatkichni ifoda etishi lozim);
– moliyaviy koeffitsiyentlar – faqat rasmiy chop etiladigan moliyaviy hisobot ma’lumotlari asosida aniqlanadi (moliyaviy koeffitsiyentlar bitta yoki bir nechta moliyaviy hisobot qatorlarini, shuningdek‚ ularning jamlangan birliklarini nisbatlash orqali hisoblanadi);
– moliyaviy koeffitsiyentlar – bir xil jaryonning har xil jihatlarini ifodalaydi (masalan korxona to‘lov layoqatini baholashda, uning mutlaq, oraliq va umumiy ko‘rsatkichlarini tarkiblanishi);
– moliyaviy koeffitsiyentlarni aniqlashda alohida ko‘rsatkichlarni jamlash imkoniyati mavjud (masalan, korxona moliyaviy holatining reyting baholashda ko‘rsatkichlarning jamlanishi yoki iqtisodiy nochorlikni aniqlashda ko‘rsatkichlarning jamlanishi).
– moliyaviy koeffitsiyentlar – bir xil o‘lchovga ega;
– moliyaviy koeffitsiyentlar – korxona faoliyat samaradorligini kompleks baholash imkonini beradi;
– moliyaviy koeffitsiyentlar – har xil jarayonning bir xil jihatlari mazmunini xarakterlaydi (Asosiy vositalarning eskirishi va yaroqlilik koeffitsiyentlari har xil jihat, ularning birligi esa bitta jihat)dan iborat;
– moliyaviy koeffitsiyentlar – mutlaq darajadagi qiymatning qanday bo‘lishidan qat’iy nazar barcha korxona va tashkilotlar ko‘rsatkichlarini qiyosiy taqqoslash imkonini beradi.
Moliyaviy koeffitsiyentlarning tarkibiy va muvofiqlashtiruvchi turlari xarakterlanadi. Tarkiliy moliyaviy koeffitsiyentlar bir xil asosli jamlangan qatorlarda birlik qatorlarning salomog‘ini xarakterlasa, muvofiqlashtiruvchi koeffitsiyentlar esa har xil asosli ko‘rsatkichlarni o‘zaro nisbatlash orqali hisoblanadi.
Tarkibiy koeffitsiyentlarga – korxona mol-mulki tarkibida uzoq muddatli va joriy aktivlarning salmog‘i, joriy aktivlar tarkibida likvid aktivlar (tovar moddiy zaxiralar, debitorlik majburiyatlari, pul mablag‘lari)ning salmog‘i, jami manbalar tarkibida o‘z va qarz mablag‘lari salmog‘i, majburiyatlar tarkibida uzoq va qisqa muddatli majburiyatlar salmog‘i va boshqa tarkibiy koeffitsiyentlar kiradi.
Muvofiqlashtiruvchi koeffitsiyentlarga moliyaviy mustaqillik, barqarorlik, rentabellik ko‘rsatkichlari, to‘lov layoqati ko‘rsatkichlari kiradi.
Moliyaviy koeffitsiyentlarni jamlangan qatori bo‘yicha quyidagi tarkibini tuzib chiqish mumkin11.

  • -to‘lov layoqati va likvidlilik koeffitsiyenti

  • -moliyaviy barqarorlik koeffitsiyentlari

  • -daromadlik (rentabellik) koeffitsiyentlari

  • -bozor aktivligi koeffitsiyentlari

  • -ish aktivligi koeffitsiyentlari

Moliyaviy koeffitsiyentlarninn har bir guruhi o‘z ichiga bir nechta ko‘rsatkichlarni oladi.
To‘lov layoqati va likvidlik koeffitsiyentlari qatoriga mutlaq; oraliq, umumiy to‘lov layoqati ko‘rsatkichlari kiradi (ayrim manbalarda ushbu ko‘rsatkichlar mutlaq, tez likvidlik va joriy likvidlik deb nomlanadi).
1.45-jadval

Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish